1415. 15. februar. Konstanz


Pave Johannes 23. pålægger efter anmodning af indbyggerne i Cammin, Roskilde, Ratzeburg og Schwerin stifter biskopperne i Poznań og Lebus samt dekanen i Magdeburg at hjælpe skibbrudne i de nævnte stifter mod de overgreb og plyndringer, som nogle gejstlige og verdslige herrer begår, at sørge for, at den kanoniske ret bliver overholdt, at bandlyse forbryderne offentligt og i øvrigt gøre alt, hvad de finder tjenligt, om nødvendigt endog kalde verdslig magt til hjælp.

Endvidere giver han dem fuldmagt til at stævne gerningsmændene, deres bagmænd og hvem som helst, der hjælper dem i ord og gerning, og hvis disse ikke møder op som stævnet, at dømme dem i deres fravær.

Tekst og arkivalske oplysninger efter APD l.l.

Tekst

Poznaniensi et Lubucensi episcopis ac decano ecclesie Magdeburgensis.

Ad compescendos conatus nepharios perversorum, qui dei timore postposito manus reprobas et rapaces ad personas et bona innocent<i>um[1] extendere non verentur, tanto magis nos decet oportuno remedio providere, quanto peramplius tendunt in divine majestatis offensam et in dispendium plurimorum.

Sane licet dudum per sacros canones salubriter ordinatum fuerit, quod omnes illi, qui Romanos et alios christianos pro negotiatione et aliis honestis causis navigio vectos aut capere vel rebus suis spoliare presumerent, et illos[2] etiam, qui christianos naufragium patientes, quibus secundum regulam fidei potius auxilio esse tenerentur, damnata cupiditate spoliare rebus suis presumerent, nisi ablata redderent, excommunicationi se cognoscerent subjacere, sitque etiam provide imperiali constitutione sancitum, quod navigia, quocumque locorum pervenerint, si quo casu contingente rupta fuerint vel aliter ad terram pervenerint, tam navigia ipsa quam in illis navigantium bona eis integre reserventur, ad quos spectabant[3] , antequam navigia hujusmodi periculum incurrissent, sublata penitus et omnino locorum consuetudine, que ipsi adversatur imperiali sanclioni, nisi talia sint navigia, que piraticam exerceant pravitatem aut sint Christi nominis transgressores, tamen, sicut exhibita nobis nuper pro parte civium opidanorum habitatorum et incolarum civitatum opidorum et villarum Caminensis Roskildensis Razeburgensis et Zwerinensis civitatum et diocesium petitio continebat, nonnulli archiepiscopi episcopi et alii ecclesiastici prelati necnon duces principes comites barones nobiles milites et alie seculares potestates, precipue in partibus occidentalibus et maritimis constituti, per quorum dominia districtus et territoria sive in mari aut aliquibus publicis fluminibus cum navibus sive navigiis personis et mercibus oneratis quamplures mercatores cives opidani habitatores et incole hujusmodi habent pro tempore pertransire, et quorum plerique propter inundationes aquarum et tempestates maris aut alio casu fortuito cum personis et bonis, que ducunt in eisdem navigiis, naufragium <et jacturam bonorum sepius patiuntur, cum hujusmodi navigia naufragium>[4] passa ventorum et marium necnon aquarum vehementia impellit ad littus vel ad terram sive portus eorundem archiepiscoporum episcoporum et aliorum prelatorum necnon ducum principum comitum baronum nobilium militum aut aliarum secularium potestatum in diversis mundi partibus, afflictus addendo afflictioni ipsos naufragos, qui merces in eorum navibus ad civitates opida et villas predicta navigando adducunt, <molestant>[5] et nonnullos etiam violenter et inhumaniter capiunt et bona apud ipsos et in eisdem navigiis et alias quoquomodo reperta temere et malitiose dirripiunt sibique bona ipsa appropriant et alias ipsos naufragos, quamvis piraticam non exercuerint pravitatem nec[6] alios christianos sic navigando damnificaverint seu leserint, enormiter offendere atque damnificare presumunt in animarum suarum periculum et scandalum plurimorum, nichilominus eandem excommunicationis sententiam damnabiliter incurrendo, et etiam ipsas imperiales sanctiones nequissime temere transgrediendo.

Quare pro parte dictorum civium opidanorum et incolarum fuit nobis humiliter supplicatum, ut in premissis eis omnibusque aliis civitates opida et villas predicta navigio petentibus in veniendo et recedendo super hoc oportune providere dignaremur.

Nos igitur discretioni vestre mandamus, quatenus vos vel duo aut unus vestrum, per vos vel alios eisdem civibus opidanis habitatoribus incolis et aliis predictis in premissis de oportune defensionis auxilio auctoritate apostolica assistentes, non permittatis eos per archiepiscopos episcopos et alios prelatos necnon duces principes comites barones nobiles milites et alias seculares potestates, cuiuscunque status extiterint, in premissis seu contra easdem constitutiones canonicas et civiles indebite molestari aut in personis et bonis hujusmodi damnificari, ipsasque constitutiones faciatis eadem auctoritate inviolabiliter perpetuo observari, transgressores et violatores ac contemptores earundem constitutionum excommunicatos nuntietis et per alios nuntiari faciatis in ecclesiis et locis publicis, de quibus vobis visum fuerit expedire, quousque damna passis et aliis, quorum interest, satisfecerint competenter et absolutionis beneficium ab hujusmodi excommunicationis sententia meruerint obtinere, necnon omnia alia faciatis, que in premissis fuerint quomodolibet oportuna, contradictores quoslibet et rebelles per censuram ecclesiasticam appellatione etc. invocato ad hoc, si opus fuerit, auxilio brachii secularis.

Ceterum, si forsan predictorum hujusmodi scelerum patratorum eaque fieri mandantium ipsisque dantium in illis per se vel alios directe vel indirecte publice vel occulte auxilium consilium vel favorem presentia pro monitionibus et requisitionibus de ipsis faciendis eis secure vel comode haberi nequiret, nos vobis monitiones et requisitiones hujusmodi ac citationes quaslibet per edicta publica in locis affigenda publicis, de quibus sit verisimilis conjectura, quod ad notitiam citatorum et monitorum hujusmodi pervenire valeant, faciendi plenam concedimus tenore presentium potestatem, et volumus, quod monitiones requisitiones et citationes hujusmodi perinde ipsos citatos requisitos et monitos artent, ac si eis facte et insinuate presentialiter et personaliter extitissent, non obstantibus tam Bonifacii pape VIII, in quibus cavetur, ne aliquis extra suam civitatem et diocesim nisi in certis exceptis casibus et in illis ultra unam dietam a fine sue diocesis ad judicium evocetur, seu quod judices a sede deputati predicta extra civitatem et diocesim, in quibus deputati fuerunt, contra quoscunque procedere sive aliis vices suas committere aut aliquos ultra unam dietam a fine diocesis eorundem trahere non presumant, ac de duabus dietis in concilio generali quam aliis quibuscunque constitutionibus a predecessoribus nostris tam de judicibus delegatis quam personis ultra certum numerum ad judicium non trahendis aut alias editis, que vestre possent in hac parte jurisdictioni atque potestati ejusque libero exercitio quomodolibet obviare ...

Datum Constantie 15. kal. martii anno 5.

1. innocent<i>um] således rettet i APD. 2. illos] fejl for illi. 3. integre reserventur, ad quos spectabant] således rettet i APDad quos spectabant integre reserventur Aa. 4. <et jacturam bonorum sepius patiuntur, cum hujusmodi navigia naufragium>] suppleret efter DD 1415. 10. feb., nr. 14150210002 i APD, udeladt i Aa. 5. <molestant>] tilføjet i APD. 6. nec] således rettet af Gertznecnon Aa.

Oversættelse

I perioden frem til 30. juni 2021 vil redaktionen udelukkende udarbejde tekster.