1427. 1. maj.


Otto Bosen, kannik i Ribe, Slesvig og Lübeck og provst i Vardesyssel, udfærdiger testamente, hvori han tilgodeser de tre kirker, flere andre gejstlige institutioner og adskillige enkeltpersoner og indstifter tre årlige sjælemesser for sig selv, sine forfædre, sin bror og sin søster i Ribe domkirke; Ribe domkirke tilgodeses med en gård i Høm (Seem sogn) og gods i Emmerlev samt et eksemplar af Gregor den Stores Moralia og flere juridiske bøger, og Slesvig domkirke tilgodeses med gods i Frisland.

Udtog efter A.

Tekst

In nomine domini amen ♦

Cum nichil certius sit hominibus morte et nichil incertius mortis hora ego Otto Boecii presbiter Ripensis Sleswicensis Lubicensisque ecclesiarum canonicus ac prepositus in Warzsysel in predicta ecclesia Ripensi deo propicio mente et corpore sanus mortis horam incertam in quantum dominus dederit in disposicione rerum michi ab ipso largiter concessarum cupiens prevenire / animo testandi et ordinandi de ipsis rebus testor ordino et dispono de ipsis rebus meis prout infra scribitur et exprimitur ♦

<1> Primo do et lego cuilibet dominorum meorum episcoporum ecclesiarum predictarum unum florenum Renensem ♦

<2> Item cuilibet ecclesie ad fabricam decem marcas Lubicenses ♦

<3> Item pro memoria mea parentum fratris et sororis meorum lego capitulo Ripensi curiam meam in Høøm in parochia Zeem Ripensis diocesis super qua idem capitulum habet litteras scotacionis cum omnibus juribus et pertinenciis suis et volo quod de redditibus dicte curia teneat tria anniversaria unum crastino Gregorii secundum profesto Olavi et tertium die obitus mei pro me et memoratis superius ♦

<4> Item bona que habeo in parochia . Emerloof Ripensis diocesis lego et do dyacono et subdyacono cottidie ad majorem missam ministrantibus ♦

<5> Item do et lego xx marcarum redditus de illis redditibus quos habeo in consolatu[1] Luneburgensi et xii marcarum redditus quos habeo Stadis in domibus duabus scilicet Stegheman et Johannis van den Costen octo vicariis presbiteris servientibus choro Ripensi die ac nocte continenter viventibus . sub condicione si per capitulum dantur cuilibet eorum novem marcas[2] Lubicenses ut noviter ordinatum est tunc ultra dictas ix marcas quilibet ipsorum habebit de predictis redditibus xxxii marcarum quatuor marcas sed publice incontinenter viventibus nichil detur sed illorum pars convertatur in alios pios usus ♦ Et volo quod predicti octo presbiteri debeant tenere duas missas qualibet septimana in capella beati Andree in ecclesia Ripensi et duas missas ad altare xi milium virginum sub turri majori sic quod faciant ordinem inter se quod unus teneat duas missas ad altare beati Andree et alius alia septimana et similiter de alio altari fiat . sic quod tantum sint due misse in quolibet altare in septimana et sic ordo completur in quatuor septimanis ♦ Et volo si dictus modus seu ordinacio dicta scilicet de dando vicariis illis cuilibet ix marcas Lubicenses minueretur per capitulum vel mutaretur vel non servaretur tunc de predictis redditibus nichil detur ipsis vicariis sed de eis teneantur tres misse cottidie una summo mane in altari sancti Andree alia post ewangelium sub missa majori sub turri et tercia ante missam beate Marie in estate et post eam in hyeme . ♦ Et volo quod ad istos xxxii marcarum redditus recipiendos et sic distribuendos ut prescribitur deputentur duo de capitulo et duo de consulatu qui respiciant ut omnia fideliter fiant ♦

<6> Item do et lego de residuis xx marcarum reddit<ib>us[3] quos habeo in consulatu Luneburgensi vii marcas annuatim dyacono et subdyacono misse majoris Ripensis equaliter inter se dividendas quibus eciam supra legavi ♦ Et volo quod illi dyaconus et subdyaconus non sint de numero vicariorum choralium ne minuatur officium chori et propter hoc do eis tantum ♦ Residuos vero xiii marcarum redditus do canonicis continue Rip<is>[4] residentibus ad talem usum videlicet quod quilibet eorum per ordinem teneatur cantare majorem missam per ebdomadam et recipiat pro ebdomada iiii solidos de dictis pecuniis et sic per totum annum fiat distribucio ita quod nullus cantet missam majorem nisi canonicus sic sallariatus ♦ Quod si quis in ordine suo hoc facere non potest vel non <vult>[5] ordinet alium canonicum pro se qui faciat et sic vicarii sunt exonerati et liberi omnino de missa majori per totum annum ♦

<7> Item do et lego capitulo Sleswicensi omnia bona mea immobilia que habeo in Frisia . in parochia Bernekenherde que valent in reddibitus x marcas Lubicenses et unam coloniam circa curiam sitam quondam patris mei dictam Borch valentem in redditibus circa iiii marcas ♦

<8> Item redditus xviii marcarum Lubicensium in Wismaria videlicet in domo seu hereditate Hinrici Aarnesberch vi marcas annuatim et in hereditate cujusdam Boyenstorp circa fossatum sancti Nicolai vi marcas et in hereditate cujusdam Hans Ghunter ad orientem ecclesie sancti Nicolai vi marcas hec predicta omnia videlicet redditus xxxii marcarum cum suis summis principalibus pro quibus empti sunt recipiet capitulum Sleswicense de quibus ante omnia dabit uni vicario presbitero residenti circa ecclesiam habenti vicariam tenuem in redditibus viii marcas Lubicenses pro quibus tenetur cottidie tenere primam missam in ecclesia Sleswicensi summo mane sic quos sit finita ante illas duas missas que solent ibidem de mane celebrari sic quod a festo Philippi et Jacobi incipiat hora quarta horologii et sic per estatem continuet . in hyeme vero tardius secundum exigentia temporis ♦ Et sit dictus presbiter continenter vivens alias reiciatur ♦ Residuum vero dictorum reddituum distribuatur[6] singulis sabbatis per annum canonicis et vicariis in medio ecclesie in processione tali sicut fit in ecclesia Ripensi cantando responsorium Sancta et immaculata et anthiphona (!) Inviolata et integratis[7] etcetera modo quo fit Rip<is>[8] et distribuatur secundum ratam sic quod canonicis detur duplum et vicariis simplum ♦ Spero quod aliquis bonus augebit hanc distribucionem successu temporis propter hoc cum hoc modico incipio ♦ Ad quos redditus eciam addo centum marcas Lubicenses in quibus dominus Ericus Dozenrode michi tenetur si quid ab heredibus suis potest extorqueri ♦

<9> Item do et lego vicariis ecclesie Lubicensis l marcas pro quibus emantur redditus pro memoria mea ut moris est pera[ge]nda ♦

<10> Item do capelle beati Johannis Lubicensi in qua celebrare consuevi vi marcas pro ornamentis meliorandis ♦

<11> Item ad altaria Ripensia de quibus supra fit mentio do cuilibet unum missale i calicem et preparamenta missalia cuilibet duplicia cum aliis correquisitis de quibus si non in totum providero testamentarii compleant ♦

<12> Item volo quod de bonis meis Rip<is>[9] repertis testamentarii mei dent competencia legata monasteriis et ecclesiis aliis ibidem canonicis vicariis et presbiteris aliis pauperibus scolaribus et aliis pauperibus prout eis visum fuerit expedire ♦

<13> Item do et lego domino Nicolao Zyobo canonico Ripensi cyphum deauratum duo coclearia argentea et vi cussinos meliores ♦

<14> Item domino Mathie Roosk canonico ibidem majorem ollam eneam duo coclearia argentea cum amphora stannea proxima post majorem ♦

<15> Item domino Nicolao Petri vicario Ripensis ecclesie amphoram majorem stanneam et ii nobilianos ♦

<16> Item do et lego ecclesie Aldensward . in qua pater meus est sepultus omnes terras in parochiis Offenbula et Ghertrisleed . que ad me pertinent jure hereditario post eum ♦

<17> Item do Toky Ebbissøn consanguineo meo in Bluesbula si post me vixerit ungulam griphonis deargentatam quam dedit michi domina Margareta regina Dacie ♦

<18> Item Moralia Gregorii[a] que simul fecimus scribi dominus Johannes de Steen presbiter et ego do ecclesie Ripensi sic quod ponantur allicubi in loco apto ut possint studere volentes habere paratum accessum ad ea perpetuo et incathenentur et orent studentes eciam pro dicto domino Johanne qui dedit ad hoc partem suam ♦

<19> Item illam marcam Lubicensem quam habeo et emi Ripis in fundo domini Arfasti prope molendinum qui fuit quondam vidue dicte Herlich Peterskis cum summa pro qua empta est scilicet xvi marcis Lubicensibus do custodienti horologium Ripense qui pro tempore fuerit ♦

<20> Item volo quod si ultra legata in presenti testamento possit reppereri[10] de meis aliqua notabilis summa sive in Dacia sive in Almania quod de ea emantur redditus decem marcarum et distribuantur Ripis sabbatis in anthiphona Inviolata[b] . singulis sabbatis pro rata sic quod non habeant nisi qui fuerint in vesperis presentes sic quod vicarii chorales habeant quartam residuum canonici ♦

<21> Item volo quod testamentarii mei deputati Ripenses faciant fieri exequias meas Rip<is>[11] et in Sleswicis et illi de Lubek faciant in ecclesia Lubicensi ♦

<22> Item volo quod si qua de meis in Dacia vel Almania ultra predicta fuerit reperta si se extendant ad notabilem summam de eis cultus divinus in ecclesia Ripensi augeatur quia pauper est / modica in pios usus convertantur ♦

<23> Item habeant testamentarii mei plenam potestatem recipiendi exigendi et exponendi omnia mea secundum prescripta prout eis videbitur secundum deum expedire ♦

<24> Item do unum missale ad altare summum Ripis et eidem ecclesie do cyphum unum deauratum cum pede emptum pro xx marcis quem modo habet Albertus Grote ut fiat inde vas pro corpore Christi portando ad infirmos quia quod ibi jam est cupreum est ♦

<25> Executores hujus testamenti deputo in hiis qui sunt in Almania dominos meos dominum Bertoldum Lubicensem et dominum Nicolaum Sachowen Sleswicensem prepositos et dominum Hermannum Konigh vicarium sancte Marie et Wernerum Grote civem Lubicensem ♦ Et in partibus Dacie dominos Nicolaum Zyoboo et dominum Mathiam Roosk canonicos Ripenses et dominum Nicolaum Petri vicarium Ripensem quorum cuilibet quibus non est datum supra do et lego duos florenos Renenses et ii coclearia argentea ♦

<26> Item filio Werneri Grote cujus compater sum lego i nobilianum ♦

<27> Item volo quod vestes mee dentur pauperibus presbiteris et clericis ♦

<28> Item libros tres scilicet dicta †*ncomen**†[12] dicta Armachani episcopi[c] et decretum abbreviatum do ad librariam Lubicensem inferiorem ♦

<29> Item libri in legibus qui sunt capituli Ripensis et alii libri mei mittantur Ripis ut testamentarii mei ibidem eos vendent seu alias de eis disponant ut eis videbitur expedire ♦

<30> Item sciendum quod redditus alii in Wismaria michi asscripti de quibus non sit hic mentio non sunt mei sed spectant ad dominum Nicolaum Zoboo canonicum Ripensem cum cujus pecunia sunt empti ♦

Istud testamentum si non valet legis rigore ut testamentum valeat ut codicillus etcetera ut in forma ipsum scripsi propria manu anno domini millesimo cd xxvii prima die augusti et volo quod huic ultimo testamento stetur non obstantibus prius factis ♦

<31> Item do fabrice ecclesie Lubicensis omnia que debentur michi post obitum racione prebende Lubicensis ultra decem marcas superius datas ♦

1. consolatu] = consulatu. 2. marcas] = marce. 3. reddit<ib>us] redditus Aarettet af Erslev. 4. Rip<is>] Ripen(sis) Aarettet af Erslev. 5. <vult>] Tilf. af Erslev. 6. distribuatur] Rettet fra distribuatis Aa. 7. integratis] = integra. 8. Rip<is>] Ripen(sis) Aarettet af Erslev. 9. Rip<is>] Ripensibus Aarettet af Erslev. 10. reppereri] = reperiri. 11. Rip<is>] Ripen(sis) Aarettet af Erslev. 12. †*ncomen**†] Det første bogstav i ordet er på grund af slid ikke læsbart; Erslev tolker det som i, men det heraf følgende Incomen(sis) har ingen betydning; i sammenligning med den følgende bog venter man en adjektivisk form af et stednavn, men der er ingen palæoǵrafisk nærliggende muligheder.
a. Moralia Gregorii] Gregorius Magnus (Pave Gregor 1. den Store), Moralia in Iob. b. Inviolata] Begyndelsesordet for sekvensen Inviolata, integra et casta es Maria. c. dicta Armachani episcopi] Måske ærkebiskop af Armagh Richard Fitzralphs værk Summa de questionibus Armenorum, jf. Élisabeth Mornet, Le reflet d'une culture : les bibliothèques des évêques danois dans les derniers siècles du Moyen Âge, i: L'Église et le peuple chrétien dans les pays de l'Europe du Centre-est et du Nord (XIVe-XVe siècles) Actes du colloque de Rome (27-29 janvier 1986) Rom: École Française de Rome, 1990. pp. 141-162. (Publications de l'École française de Rome, 128).

Oversættelse

I perioden frem til 30. juni 2021 vil redaktionen udelukkende udarbejde tekster.