Tekst efter Aa1a med talrige redaktionelle rettelser. En i Aa1a adskillige gange forekommende vandret stregs funktion kan ikke umiddelbart bestemmes, men den gengives i teksten som muligvis værende en gengivelse af forlæggets interpunktion.
Sacrosancta generalis synodus Basiliensis in spiritu sancto legitime congregata universalem ecclesiam repræsentans dilectis ecclesiæ filiis, abbati in Rurisregii Cistertiensis ordinis, Slesvicensis dioecesis ac Lubecensis et Sverinensis ecclesiarum præpositis salutem et omnipotentis dei benedictionem:
Ad compescendos conatus nepharios perversorum, qui personas et loca ecclesiastica super bonis et juribus suis offendere, et multiphariis perturbare molestiis non verentur, tanto magis per nos decet oportuno remedio provideri, quanto peramplius turbationes et molestiæ hujusmodi in divinæ majestatis offensam nec non ecclesiasticæ libertatis dispendium redundare dinoscuntur.
Dudum siquidem cum in diversis mundi partibus consules civitatum et rectores, nec non alii, qui potestatem habere videbantur, tot onera - frequenter imponerent ecclesiis, ut deterioris conditionis fieri - sub eis sacerdotium videretur, quam si sub Pharaone fuisset qui legis divine notitiam non habebat, quique omnibus aliis servitutibus subactis, sacerdotes et eorum possessiones in pristina libertate dimisit et de publico eis alimoniam ministravit, in concilio Lateranensi ecclesiæ immu<nitati>[1] providendo sub anathematis districtione prohibitum extitit ne, consules, rectores aut alii prædicti, ecclesias et viros ecclesiasticos tallis seu collectis vel exactionibus aliis aggravare præsumerent, transgressores et fautores eorum præcipien<do>[2] anathematis sententiam subituros, donec satisfactionem impenderint competentem.
Et etiam deinde in generali concilio editum fuerit, quod si episcopus forte simul cum clericis, etiamsi tantam necessitatem vel utilitatem inspicerent[3] - ut absque ulla coactione ad relevandos communes utilitates vel necessitates ubi laicorum non suppeterent facultates, subsidia per ecclesias laicis ducerent concedenda minime - super hoc consulto Romano pontifice concessiones et sententiæ quæ a talibus vel de ipsorum mandato forent promulgatæ, essent irritæ et inanes nullo unquam tempore valituræ, ac etiam in ipso generali concilio decretum extitit, illum, qui infra tempus sui regiminis propter fractionem constitutionum vel sanxionum hujusmodi sustinuerit anathema, tanquam post illud non esset, ad satisfactionem debitam compellend<us>[4] nec non ipsius successorem qui non satisfaceret[5] infra mensem, mane<re>[6] ecclesiastica censura - conclusum, donec satisfaceret competenter, cum succederet in onere, qui substitueretur in honore.
Postmodum vero felici<s> recordation<is>[7] Honorius papa tertius Romanorum pontifex attente considerans, quod quondam Fredericus secundus olim Romanorum imperator, tunc sub obedientia et devotione sanctæ Romanæ ecclesiæ persistens, ad laudem ejusdem ecclesiæ et sacri decus Romani Imperii cupiens, ut expurgatis quorundam erroribus et iniquis statutis penitus destitutis, de cetero ecclesiæ et ecclesiasticæ personæ plena vigerent quiete et secura libertate gauderent, ac pie et juste attendens, quod quorundam perversorum iniquitas adeo abundaret, ut non dubitarent contra ecclesiasticam disciplinam et sacros canones statuta sua confingere[8] adversus ecclesiasticas personas et ecclesiasticam libertatem, edictali lege hujusmodi statuta iniqua irri-taverat et præceperat irrita nunciari ac omnia statuta et consvetudines, quæ civitates et locorum potestates vel consules aut quæcunque aliæ personæ contra libertatem ecclesiæ vel personas ecclesiasticas hujusmodi edere aut servare temptarent contra canonicas vel imperiales, de ipsorum capitularibus infra duos menses post ipsius legis publicationem penitus aboleri facerent.
Et si de cetero talia attemptarent illa ipso jure decrevit esse nulla, et eos sua jurisdictione privatos, nec non locum, ubi talia deinceps præsumta fuissent, banno mille marcharum auri fisco imperiali preceperat subjacere.
Potestates vero consules statu<t>arii et scriptores statutorum prædictorum nec non con<s>iliarii[9] loco<rum> ipsorum, qui <secundum>[10] statuta et consvetudines memoratas <judicarent>[11] , extunc essent - ipso jure infames, quorum sententias et actus legitimos statuerat aliqualiter non tenere
Quod si per annum præfatarum constitutionum inventi forent contemtores, bona ipsorum[12] per - totum suum imperium mandavit impune ab omnibus occupari, salvis nihilominus aliis poenis contra tales in eisdem generalibus conciliis promulgatis.
Et insuper voluit idem tunc imperator, quod nulla communitas vel persona publica seu privata collectas seu exactiones, angarias perangarias ecclesiis vel aliis piis locis aut ecclesiasticis personis hujusmodi imponere vel invadere ecclesiastica bona præsumeret.
Et si[13] secus faceret et requisita ab ecclesia vel imperio hujusmodi emendare contemneret tripliciter refunderet. Et nihilominus banno imperiali subjaceret, quod sine satisfactione debita nullatenus remitteretur.
Statuerat insuper, quod quæcunque communitas vel persona per annum in excommunicatione propter libertatem ecclesiæ violatam persisteret, ips<o jure>[14] similiter dicto banno imperiali subjaceret, a quo nullatenus extraheretur, nisi prius ab ecclesia beneficio absolutionis obtento.
Et insuper ordinaverat, ut nullus ecclesiasticam personam in criminali quæstione vel civili ad judicium seculare trahere præsumeret contra easdem canonicas sanxiones et <constitutiones>[15] imperiales: quod si secus faceret actor, a jure suo caderet et judicatum non teneret, et judex foret extunc judicandi autoritate privatus, quodque judices temporales, qui clericis et personis <ecclesiasticis> justitiam denegare præsumerent, tertio requisiti jurisdictionem suam amitterent, constitutionem ipsam de concilio[16] etiam <fratrum suorum>[17] sanctæ Romanæ ecclesiæ cardinalium, qui tunc erant, autoritate apostolica approbans et confirmans ipsam mandavit inviolabiliter observari nec non statuarios et scriptores ac violatores prædictos excommunicatos eadem auctoritate nunciari
Et deinde ad audientiam divæ memoriæ Caroli quarti etcetera[18] Romani imperatoris semper augusti deducto, quod nonnullæ seculares personæ in potestatibus et officiis publicis constitutæ, videlicet duces, marchiones, comites, barones, milites, ac alii domini temporales, nec non consules civitatum, oppidorum villarum et locorum rectores in diversis provinciis ejusdem imperii, dei timore postposito, statuta singularia et iniquas ordinationes motu proprio et de facto contra ipsas personas ecclesiasticas et ecclesiarum libertates et eorum privilegia condiderant, illisque de facto et publice utebantur contra canonicas et legitimas sanxiones, utpote quod multa[19] bona temporalia in potestatem ecclesiasticorum transfer<r>entur. Et ne clerici in sacris ordinibus constituti, ad agendum et testificandum in civilibus et maxime in piis causis aliquatenus admitterentur, qu<od>que[20] - excommunicati laici et publice denunciati in civili foro minime - repellerentur et insuper prædicti domini temporales consules et rectores per secularem potestatem res et bona ecclesiasticorum occuparent arrestarent et oblationes christifidelium munerent[21] atque restringerent, exactiones et tallias[22] indebitas de bonis et redditibus ecclesiarum[23] exigerent et extorquerent possessiones ecclesiarum et personarum earundem[24] devastarent, incendiis et rapinis contractus inter clericos et laicos factos legitime ad libros civitatum, villarum et locorum prædictorum inscribere et sigillare recusarent, donataque et legata ad fabricas et ecclesiarum structuras contra prælatorum voluntatem et aliorum quorum intererat, temere usurpare præsumerent, ac in fraudem et odium clericorum de bonis etiam et rebus eorundem clericorum, qui[25] non causa negociation<um>[26] sed pro eorum propriis usibus per eorum terras ducebant, seu duci faciebant, theolonium exigere et recipere non verebantur et confugientes[27] ad ecclesias et eorum[28] cemeteria, inde extrahere contra canonicas - et imperiales sanctiones hujusmodi præsumserant seu præsumebant.
Idem Karolus imperator tanquam christianissimus volens in præmissis providere <de> remedio salutari etiam de quorundam ducum, principum baronum militum fideliumque aliorum sacri imperii <sepedicti>[29] consilio, autoritate imperiali quæcunque statuta et consvetudines prædictas[30] tamquam per canonicas et civiles sanctiones expresse reprobatas[31] cassavit, irritavit et annullavit ac cassa et irrita nulliusque esse voluit roboris vel momenti, præcipiens, sub imperialis[32] banni poena, universis et singulis principibus et dominis temporalibus, consulibus potestatibus et aliis in officiis publicis in eodem imperio constitutis, quatenus ex tunc ipsorum statuta et ordinationes sicut in præjudicium ecclesiasticæ libertatis edita fuerant, omnino revocarent et de luce tollerent. Quodque secundum ea non judicarent amplius, nec sententias dictarent, aut de eisdem in juditio vel extra juditium quomodolibet pro se et contra eorundem ecclesiasticam libertatem potirentur.
Pronuntiavit insuper et eadem decrevit autoritate quod, quicunque <laicus> cujuscunque status aut conditionis existeret, ausu sacrilego et propriæ temeritatis audatia sacerdotem vel clericum secularem vel religiosum diffidaret, proscriberet captivaret, spoliaret, occideret, mutilaret aut in carcere detineret vel hujusmodi malefitia perpetrantes scienter receptaret[33] vel eis favorem præstaret præter poenas a sacro canone et legalibus sanctionibus in tales inflictas eo ipso redderetur infamis, et omni honore privatus nec ad placita vel concilia nobilium admitteretur quovismodo. Hortans insuper in domino et requirens ecclesiasticos prælatos in illis partibus, in quibus committerent<ur> talia constitutos, ut legem imperialem hujusmodi per eorum ecclesias et sinodos publicarent, ne transgressores hoc modo per simulatam ignorantiam suam valerent in hac parte malitiam excusare, prout in constitutionibus et sanxionibus conciliorum et Honorii <prædictorum>[34] ac imperialibus præfatis plenius continetur.
Cum autem sicuti lamentabili querela venerabilis episcopi Slesvicensis ac dilectorum ecclesiæ filiorum, præpositi, archidiaconi, cantoris et capituli majoris - et aliorum prælatorum canonicorum, personarum et capitul<orum>[35] aliarum ecclesia<rum>[36] et totius cleri civitatis et dioecesis Slesvicensis etiam quarumcunque personarum ecclesiasticarum civitat<is>[37] et dioecesis prædictarum nuper accepimus, quod[38] nonnulli principes duces barones milites et alii seculares potestates earundem constitutionum et sanxionum canonicarum legalium forsan ignari, contra ipsas[39] ab episcopo præposito archidiacono, cantore, capitulo majori<s>, et aliis prælatis canonicis personis et capitulis aliarum ecclesiarum, nec non toto clero etiam quibuscunque personis ecclesiasticis civitat<is> et dioeces<is>[40] prædictarum communiter vel divisim forsan tallias et gabellas ac alias exactiones illicitas hactenus extorser<i>nt et adhuc extorquere nit<a>ntur[41] . Ac etiam bona episcopi præpositi archidiaconi cantoris et capituli majoris et aliorum prælatorum canonicorum personarum et capitulorum aliarum ecclesiarum ac totius cleri etiam quarumcunque personarum ecclesiasticarum civitat<is> et dioeces<is> prædictarum communiter vel divisim invaserint, arrestaverint occupaverint, detinuerint et suis usibus applicaverint, nec non occupare, invadere, arrestare, detinere ac easdem[42] suis usibus applicare similiter de facto præsumant, in animarum suarum periculum, nec non episcopi, præpositi, archidiaconi, cantoris, capituli et canonicorum major<is>[43] et aliorum prælatorum canonic<o>rum[44] personarum et capitulorum et aliarum ecclesiarum ac totius cleri etiam coeterarum quarumcunque personarum ecclesiasticarum civitat<is> et dioeces<is> prædictarum hujusmodi non modicum præjuditium atque dampnum. Nos in præmissis episcopo, præposito, archidiacono, cantori, capitulo et canonicis majoris[45] et aliis prælatis canonicis personis et capitulis aliarum ecclesiarum ac toti clero etiam coeteris quibuscunque personis ecclesiasticis civitat<is> et dioeces<is> prædictarum de oportuno remedio providere volentes, discretioni[46] vestræ tenore præsentium in virtute sanctæ obedientiæ præcipien<do>[47] mandamus quatenus vos vel duo aut unus vestrum per vos vel alium seu alios episcopo præposito archidiacono cantori capitulo et canonicis major<is>[48] ac aliis prælatis canonicis personis et capitulis aliarum ecclesiarum ac toti clero et etiam quibuscunque personis ecclesiasticis civitat<is> et dioeces<is> prædictarum contra quoscunque transgressores et violatores constitutionum et sanxionum earundem cujuscunque status dignitatis et excellentiæ fuerint efficaci<s> defensionis auxilio assistentes non permittat<is>[49] eos contra canones et legales sanxiones et constitutiones hujusmodi indebite molestari, nec non easdem constitutiones et sanxiones, ubi et quando expedire videret<is>[50] , sollemniter publican<tes>[51] faciatis transgressores et violatores hujusmodi si et prout justum fuerit ac ubi et quoties expedierit tam diu excommunicatos anathematisatos publice nunciari, donec ab eorundem talli<arum>[52] impositionum collect<a>rumque[53] et quarumlibet extorsionum nec non bonorum episcopi, præpositi, archidiaconi cantoris capituli et canonicorum major<is>[54] et aliorum prælatorum canonic<o>rum[55] personarum et capitulorum ecclesiarum aliarum ac totius cleri et coeterarum quarumcunque ecclesiasticarum civitat<is> et dioeces<is> prædictarum invasione, arrestatione, occupatione, detentione et applicatione omnino desistant. Nec non etiam efficaciter restituant eisdem episcopo, præposito, archidiacono, cantori, capitulo et canonicis major<is>[56] et aliis prælatis canonicis personis ecclesiarum aliarum ac toti clero etiam quibuscunque personis ecclesiasticis civitat<is> et dioeces<is> prædictarum occasione præmissorum per eos communiter vel divisim læsis seu gravatis tallias seu gabellas et exactiones ipsas libere ac etiam bona episcopi præpositi archidiaconi cantoris capituli et canonicorum major<is>[57] ac aliorum prælatorum canonicorum et capitulorum ecclesiarum aliarum ac totius cleri etiam quarumcunque personarum ecclesiasticarum civitat<is> et dioeces<is> prædictarum arrestata, occupata, detenta et applicata communiter vel divisim ipsis, aut quæ per se vel alios illo prætextu quomodolibet receperint immo verius temere et illicite usurpaverint, a se libere omnino relaxent ac in manibus vestris juraverint quod de cetero talia non committant et ea committentibus non præstent auxilium consilium vel favorem, contradictores per censuram ecclesiasticam et alia juris oportuna remedia compescendo, invocato - etiam ad hoc si opus fuerit auxilio brachii secularis ♦
Coeterum si forsan hujusmodi transgressorum aut violatorum vel ea fieri mandantium ipsisque consentient<ium>[58] seu dantium in illis per se vel alios directe vel indirecte publice vel occulte auxilium consilium vel favorem præsentia pro monitionibus et requisitionibus per vos de ipsis f<ac>iendis tute secure vel commode habere nequiret, nos vobis monitiones et requisitiones hujusmodi ac citationes quaslibet per edicta publica in locis affigenda publicis, de quibus sit verisimilis conjectura, quod ad notitiam dictorum citatorum et monitorum hoc modo pervenire valeant faciendi plenam et liberam concedimus tenore præsentium facultatem, volentes, quod monitiones et requisitiones hoc modo perinde ipsos citatos, requisitos et monitos ut præmittitur arcent, ac si eis factæ et insinuatæ præsentialiter et personaliter extitissent, non obstantibus piæ memoriæ Bonifacii papæ octavi, quibus cavet<ur> ne aliquis extra suam civitatem vel dioecesim earundem nisi in certis exceptis casibus et in illis ultra unam dietam a fine suæ dioecesis ad judicium evocetur seu ne judices extra civitate<m> et dioeces<im>[59] in quibus deputati fuerint, contra quoscunque procedere aut alii vel aliis vices suas committere seu aliquos ultra unam dietam a fine suæ dioecesis eorundem trahere præsumant, dummodo ultra duas dietas aliquis auctoritate præsentium non trahatur ac de personis ultra certum numerum ad juditium non vocandis quam aliis constitutionibus apostolicis contrariis quibuscunque aut si aliquibus communiter vel divisim a sede apostolica indultum existat, quod interdici, suspendi vel excommunicari vel extra vel ultra certa loca ad juditium evocari non possint per literas apostolicas non facientes plenam et expressam ac de verbo ad verbum de indulto hujusmodi mentionem. ♦
Coeterum volumus et decernimus quod quilibet vestrum <prosequi>[60] valeat articulum etiam per alium inchoatum, quamvis idem inchoans nullo fu<er>it impedimento <canonico> præpeditus, quodque a data præsentium[61] sit vobis et unicuique vestrum in præmissis omnibus et singulis cept<is> et non cept<is>[62] præsentibus et futuris perpetuata potestas aut <juris>dictio[63] attributa, ut eo vigore <ea>que[64] firmitate possitis in præmissis ceptis et non ceptis præsentibus et futuris etiam perpetuis temporibus pro prædictis procedere, ac si præmissa omnia et singula coram <v>obis[65] coepta fuissent et jurisdictio vestra et cujuslibet vestrum in prædictis omnibus et singulis per citationem vel modum alium perpetuata legitim<um>[66] extitisset constitutione apostolica et juribus in contrarium editis non obstantibus quibuscunque. ♦
Datum Basileæ kl. septembris sub anno a nativitate domini millesimo quadringentesimo tricesimo tertio.
I perioden frem til 30. juni 2021 vil redaktionen udelukkende udarbejde tekster.