1435. 4. marts. Vadstena


Knut (Bosson (Natt och Dag)), biskop i Linköping, og Thomas (Simonsson), biskop i Strängnäs, afgiver på vegne af det svenske rigsråd vidnesbyrd over for konciliet i Basel om oprøret mod kong Erik 7. af Pommern, og om biskopsvalg i den svenske kirkeprovins. Kongen har forbrudt sig mod den ved hans kroning svorne ed over for rigsrådet og biskopperne ved at forsøge at indsætte sin fætter, hertugen af Pommern, som tronarving, skønt Sveriges konger udpeges ved valg, og han har til stor skade for riget indsat udlændinge som ledere, hvorfor svenskerne, gejstligheden såvel som adelen og folket, har fordrevet disse udlændinge og i deres sted indsat værdige svenske mænd. Desuden er det skik i den svenske kirke at ærkebiskoppen og biskopperne vælges af kapitlet i deres stift, uden behov for kongens samtykke, skønt det undertiden er indhentet, men et år efter valget af Olof (Larsson) til ærkebiskop i Uppsala modsatte kongen sig dennes valg og forsøgte at indsætte Arnold (Klemensson), biskop i Bergen i hans sted, og efter dennes pludselige død, har kongen forsøgt at indsætte T(orleiv (Olavsson)), provst i Bergen, som ny ærkebiskop, hvilket heller ikke lykkedes.

Tekst efter A. Læsninger fra a efter Lagerbring l.l.

Tekst

Sacrosancte Basiliensi generali synodo in spiritu sancto legitime congregate et sanctissimo in Christo patri ac domino domino sancte Romane ac universalis ecclesie summo pontifici necnon reverendissimis in Christo patribus sancte Romane ecclesie cardinalibus Canutus Lincopensis et Thomas Strengensis ecclesiarum episcopi suffraganei ecclesie Upsalensis in regno Suecie cum omni reverencia et devotis oracionibus nostris obedienciam et salutem ♦

Ex parte et de speciali mandato tocius consilii regni Suecie prefati vestris excellenciis significare habemus qualiter et qua radice gravis illa et periculosa discordia inter regnum Suecie predictum et serenissimum principem dominum Ericum regem Dacie orta sit quidque regni ejusdem indigene finaliter intendant et postremo super consuetudine eleccionum archiepiscopi et episcoporum in dicto regno an ibidem reges pro tempore se intromittere soliti sint presertim ut de jure et possessione reverendi patris domini Olavi archiepiscopi nostri Upsalensis moderni constet / quatenus rejectis si forte super hiis rebus seminarentur sinistris relacionibus rei veritas innotescat ♦

Igitur dicimus confitemur et constare volumus / quod dominus rex prefatus regnum Suecie predictum quod per viam eleccionis et non alias / est enim electivum non hereditarium consecutus fuit / oppresserat enormiter et intolerabiliter impio regimine / auferendo et ipsi regno et ecclesie regni contra suum regium juramentum quod die sue eleccionis in manibus Henrici tunc archiepiscopi Upsalensis et omnium puta sex suorum suffraganeorum sollempniter prestitit omnem libertatem quoniam castra fortalicia provincias et terras quasi omnes prefati regni que omnia debito ejusdem juramenti hominibus de regno eodem oriundis tradere gubernandas et manutenendas deberet / assignaverat et detenuerat assignatas per xxx annos citra supra prout et hodie sic assignata et detenta pro parte existunt / ad manus hominum exterorum impiorum et ea condicione ut post ipsius mortem ea consobrino suo duci Pomeranie/Pomeranensi commendarent perpetuo possidenda / indigenis ejusdem regni Suecie omnibus propter premissa necnon et per alias infinitas oppressiones et gravamina ac guerras continuas et per denegacionem justicie in malefactores / ad extremam paupertatem ymmo ad nichilum quasi deductis ♦

Insuper privilegia et jura ecclesie ejusdem regni que similiter ex juramento suo manutenere et conservare haberet ad extremum usque violaverat intrudendo propria autoritate in ecclesiam metropolitanam Upsalensem homines inutiles et indignos contra canonicam eleccionem et provisionem apostolicam ac alias jura et bona omnium ecclesiarum dicti regni multipliciter violando et turbando[1]

Et quamquam sepius super predictis caritative admonitus fuerat numquam tamen obedire curavit / sed semper injurias oppressiones et gravamina continuando augmentavit ♦

Hinc motus universus populus regni Suecie prefati tam clerus quam ceteri nobiles et universi populares ceperunt quasi divino quodam miraculo se congregare et contra impios prefectos prefati domini regis se defendere ipsosque pro parte expellere et eorum loco homines indigenas utiles et valentes restituere illa intencione ut si dominus rex prefatus voluerit errorem recognoscere et forefacta corrigere et ea omnia que in predicto regio juramento continentur observare volunt et ipsi clerus nobiles ac populus ipsum dominum regem cum condicionibus honestis et racionabilibus sustinere ♦ Sin autem intendunt omnino secundum leges patrie quas rex ipse observare juravit procedere / ac regnum seque / contra ejus tyrannidem defensando / libertatem regni pariter et ecclesie recuperare ♦

Ceterum ecclesia regni Suecie prefati habet ultra jus commune speciale privilegium summorum pontificum / necnon et longevam consuetudinem super libera eleccione archiepiscopi et episcoporum / sine omni requisicione vocacione consensu consilio vel licencia regis pro tempore vel alterius cujuscumque ♦

Est verum quod post factas libere elecciones per capitula / consueverunt aliquando ipsi electi accedere aut mittere ad regem pro litteris promotorialibus ad summum pontificem / sed illud dumtaxat observatum fuerat quando rex ipse erat intra regnum Suecie constitutus et facilis esset ad eum accessus / et quando non erat verisimilis presumpcio quod voluisset pro alio quam electo apud summum pontificem instare ♦

Nunc autem circa eleccionem supradicti archiepiscopi nostri moderni sic est quod ipse fuit concorditer et canonice electus / et vigore ejusdem eleccionis ad eandem Upsalensem ecclesiam per sedem apostolicam confirmatus seu provisus possessionemque deinde assecutus fuit eam per annum et ultra tenendo / demum dominus rex prefatus ipsum expulit et quendam dominum Arnoldum episcopum Bergensem propria autoritate intrusit mandando subditis et incolis omnium regnorum suorum sub pena indignacionis regie ut eundem intrusum appellarent archiepiscopum Upsalensem et eum pro tali haberent / qui intrusus ad medium annum post hujusmodi suam intrusionem divino ut credimus miraculo miserabiliter exspiravit ♦

Quibus omnibus non obstantibus predictus dominus rex quendam T prepositum Bergensem intrudere ibidem conabatur / sed ipse similiter ymmo et intrusor una secum mirabili modo resistenciam senciebant ♦

Et nunc memoratus dominus Olavus archiepiscopus noster modernus auxilio et assistencia ac summa congratulacione omnium Suecorum possessionem ecclesie sue Upsalensis predicte ac tocius archiepiscopatus Upsalensis recuperavit illosque licet ad multa milia florenorum per predictos intrusorem et intrusos dampnificatos possidet et gubernat / et ut per tempora longiora possideat atque gubernet optamus et precamur pastorum principem Ihesum Christum ♦

In quorum evidenciam sigilla nostra presentibus sunt appensa[2] anno a nativitate domini millesimo quadringentesimo trecedimo quinto quarta die mensis marcii[3] in opido Wazstenis Lincopensis diocesis ♦

1. et turbando] imo auferendo, a. 2. appensa] impressa, a. 3. marcii] aprilis, a.

Oversættelse

I perioden frem til 30. juni 2021 vil redaktionen udelukkende udarbejde tekster.