Tekst efter Aa.
Incipiunt statuta Sinodalia.
Nos Johannes Dei gratia Archiepiscopus Lundensis, Svecie primas et Apostolice sedis legatus, pro generali reformatione sacerdotum parrochialium et aliorum nostre dyoceseos clericorum mandamus infra articulos sub annotatis penis firmiter observari.
De decimis.
Primo ut singuli parrochiales presbiteri in confessionibus et predicationibus ad solvendum fideliter et sine fraude omnes decimas scilicet nostras Archiepiscopales ecclesiasticas et Sacerdotales, de omnibus et singulis seminibus animalibus et piscaturis prout divinam ultionem evadere voluerint hortentur et inducant.
De vino et aliis.
Item quilibet sacerdos habeat vinum recens pro Sacrificio, et non acetosum, reservatum in vase mundo et decenti, et non in cornibus vel hujusmodi et oblatas mundas, nec non vestimenta altarium, et precipue corporalia munda, et pullas altaris mundas et decenter super altare positas. Quotiens in predictis neglecti fuerint,[1] multentur, pena trium marcarum.
De Eukaristia et oleo sancto.
Item quod presbyteri parrochialium habeant corpus dominicum et oleum sanctum sub debita clausura propter sortilegia at alia pericula imminentia sub pena Canonis.
De Confessione.
Item volumus et consulimus quod quilibet sacerdos parrochialis qui Sacramentum eukaristie tractare presumpserit, ad minus semel vel quotiens opus fuerit in ebdomada, corde contritus et ore confessus vicino sibi sacerdoti ab eo penitentiam recipiat salutarem.
De mundicia vestimentorum.
Item nullus sacerdos presumat accedere ad altare cum lutosis ocreis vel immundis calceis seu Vestibus madefactis. Quotiens aliquid istorum fecerit, mulctetur pena unius marce Skaniensis.
De Canone.
Item quod nullus sacerdos addat aliquid ad verba Canonis nec diminuat de eisdem sub pena irregularitatis.
De verbis Canonis.
Item certi presbyteri pronunciando Verba Canonis in consecratione solent insufflare vel movendo caput per modum crucis flatum emittere, quod tanquam erroneum et juri devium omnino de cetero fieri prohibemus.
De præparatione Calicis.
Item nullus Sacerdos faciat ministrum suum infra Sacros non constitutum preparare calicem, sed quilibet per se hoc faciat sub pena unius marce Skaniensis.
De renovatione Eukaristie.
Item quilibet presbiter parrochialis adminus semel in quolibet mense aut etiam pluries prout situs ecclesie exigit,[2] sacramentum Eukaristie in pixide studeat renovare, sub pena trium marcarum, et diligenter precaveat ne ex vetustate partes consumantur, vel vermes in pyxide inveniantur, qui si ita inventi fuerint, partes taliter corrose devotissime sumantur et tales vermes in pulveres redigantur, qui in altari vel in sacrario recondantur. Curatus ille vero per annum Suspensus et pena arbitraria puniendus.
De visitatione infirmorum.
Item quilibet Sacerdos parrochialis per suum parrochianum legittime tempestive vocatus cum magna devotione, et sine mora veniat, et parrochianum suum infirmum in confessione et Sacramentorum administratione devote expediat,[3] sub pena privationis beneficii et officii. Item Sacerdos parrochialis visitando infirmum cum Sacramento sive eukaristie sive olei sancti, tam exeundo quam redeundo fabulationes in via non commisceat, sed septem psalmos, vigilias vel alias orationes cum devotione dicat et sine lumine, superpelliceo, et stola non incedat, nec comedat in via vel in domo infirmi, imo nec alibi rebus aliquibus gerendis se intromittat, donec sacramentum cum associatione fidelium reverenter fuerit in ecclesia restitutum, sub pena trium marcarum pro qualibet vice. Quando autem defertur extra villam in equo feratur, tantum cum stola devotione oratione et humillitate ut Supra. Item si occurrant generales nundine in die dominico vel festivo, ante finitam Summam missam in principali ecclesia sub pena trium marcarum non mercetur.
De libris Ecclesie.
Item mandamus quod nullus presbyter utatur libris ecclesie in domo habitationis sue, dimittendo eos per noctem ibi, et si aliqui libri in domo ejus destructi perditi seu combusti fuerint, tunc is qui hujusmodi libros extra Ecclesiam deportari fecerit solvat ecclesie equivalens pretium pro eisdem, et nobis tres marcas pro negligentia.
De residentia.
Item quilibet sacerdos parrochialis faciat residentiam personalem apud ecclesiam suam, legitimo cessante impedimento, sub pena privationis ejusdem maxime si talis Ecclesia habuerit distantiam unius milliaris a civitate.
De mensalibus.
Item nullus curatus bona mense sue sine consensu nostro quovis modo alienet vel in conductum aliis quam rusticis inhabitantibus dimittat sub pena privationis sui beneficii.
De bonis Ecclesiarum.
Item ne bona Ecclesie alienentur volumus et ordinamus, quod quilibet curatus omnia et Singula bona sue ecclesie immobilia similiter et bona mense sue sacerdotali adjacentia in nota et registro fideliter conscribat sub nominibus propriis rusticorum eorundem.
De visitatione Cellarii.
Item annotet etiam et ascribat si talia bona sub nostra dispensatione libera sint vel ab aliis militibus aut militaribus, et quo titulo occupata, quas quidem notam et registrum cellario nostro in computis Ecclesiarum nostre diocesis in proxima ejus visitatione habere volumus integraliter assignatas sub pena trium marcarum Skaniensium.
De Registratione decimarum Archiepiscopalium.
Item hoc superaddimus mandatum Speciale quod quilibet curatus seu plebanus decimas nostras Archiepiscopales in similibus nota et registro eidem Cellario nostro assignet, et quid et quantum nobis et Sedi nostre Metropolitice prestabitur ab eisdem, et an sub nostra libera sint dispositione an alicui in conductum extent posite, eidem Cellario nostro insinuet fideliter et declaret pena sub eadem.
De executione mandatorum et sigillis.
Item mandamus quod quilibet sacerdos parrochialis mandatum nostrum sive per nos, vicarium, Cellarium, vel decanos nostros decretum fideliter exequatur ac etiam Sigillum proprium habeat cum quo mandatum nostrum tunc executum sigillet,[4] sub pena trium marcarum.
De excommunicatis.
Item quod nullus Sacerdos parrochialis in Ecclesia sua excommunictos vel eliminatos et publice denunciatos ad divina et sub divinis permittat scienter, antequam per litteras docuerint se canonice absolutos sub pena Canonis.
De pulsatione.
Item precipimus omnibus curatis et Vicecuratis, ut quotidie faciant ministros more Romane ecclesie trinies pulsare campanam horis matutinalibus et vespertinis, populum flexis genibus beatam virginem cum angelica salutatione inducendo salutare, quod si facere omiserint, multentur pena trium marcarum totiens quotiens, nisi forte legittimum impedimentum obstiterit.
De colore vestium. Item nullus presbiter utatur publice vestibus rubeis, viridibus vel glaucis, sed habeat vestes congruentes, nec nimium decurtatas nisi medium tibie.
De Corona et tonsura.
Item coronam amplam et decentem tonsuram deferat, sub pena trium marcarum.
De Conviviis et aliis conversationibus.
Item singuli presbiteri in propriis domibus, nuptiis, puerperiis, conviviis ac aliis invitationibus quibuscunque, honeste se habeant tanquam exemplar et Speculum aliorum laicorum in cibis et potibus temperate vivant, ebrietatem et crapulam continuam devitent, nec ad æquales haustus se aliquatenus obligent vel adstringant sub pena canonis.
De Concubinis.
Item mandamus quod nullus sacerdos in domo vel habitatione sua publicam teneat focariam et concubinam sub pena Canonis. Item ne quis Sacerdos ad Convivia vel invitationes concubinam suam aut infantulos suos si quam vel quos habuerit, quod absit, se cum adducere aut quovismodo habere presumat sub pena quatuor marcarum argenti. De puerperiis. Item ut Scandala in clerico publica evitentur, districtius prohibemus ne quis sacerdos in domo sua puerperia suorum infantulorum aut introductiones concubinarum suarum sub quavis solennitate aut invitatione facere presumat sub pena quatuor marcarum argenti.
De Testamentis.
Item quilibet sacerdos infirmus si testamentum prius non fecerat, illud in Scriptis et sub Sigillo suo et discretorum virorum faciat muneri clericis hujusmodi executionem committat et non laicis sub pena privationis bonorum testatorum.
De Capellanis.
Item nullus curatus ponat capellanum annualem in parrochia sua nisi prius a nobis vel etiam decano provincie curam recipiat animarum sub pena trium marcarum argenti.
De synodo.
Item ad quamlibet synodum in duobus diebus videlicet tertia et quarta feriis decanus et duo presbiteri de qualibet provincia ad minus assint in communibus expensis ceterorum presbiterorum illius provincie emittendi, et decanus cum hiis presbiteris ceteros presbiteros qui domi sunt de ventilatis et actis in Sinodo informabunt sub pena trium marcarum.
Et illi presentes in hiis duobus diebus synodalibus in ecclesia nostra Lundensi ad celebrationem misse pro statu ecclesie Catholice sint per hanc nostram constitutionem astricti, sub pena priori posita.
De statutis et synodalibus.
Item quilibet Sacerdos habeat synodalia de horis dicendis sub pena unius solidi grossorum, similiter presentia nostra statuta in scriptis habeat, secundum que se habere et regere debeat, et aliis in honestate et moribus conversari sub pena trium marcarum.
De matrimoniis alienorum.
Item ex quo propter piscaturam multi de aliis diocesibus etiam uxorati huc ad dyocesim nostram veniunt et ad alia matrimonia contra juris ordinem contrahenda convolant, volumus et de cetero prohibemus ne aliquis presbyterorum hujusmodi extraneos in utroque sexu cum aliquibus matrimonium in suis parrochiis contrahere permittat nisi prius visis documentis illorum quod vinculo matrimonii non sint alligati sub pena privationis officii.
De suspensis celebrantibus.
Item coram nobis querulose expositum est, qualiter quidam presbiteri, heu dolor juris ignari mandata nostra, officialium, Cellararii et decanorum nostrorum postponentes in suspensis aliquando audent celebrare. Cum igitur obedientia melior sit quam victima, volumus et statuimus per presentes, quod quicunque talis de cetero repertus fuerit ex tunc et statim sit privatus beneficiis et officiiis, et pena irregularitatis innodatus, et ad dominum apostolicum mittatur absolvendus.
De Baptismo.
Item mandamus quod baptismus cum maximis honore reverentia et cautela administretur in conferendo verba in quibus tota vis consistit Sacramenti, et Salus puerorum, nominando puerum et dicendo, Ego baptizo te in nomine patris et filii et Spiritus Sancti Amen. Et in materna lingua sub eadem forma verborum doceant laicos baptizare pueros in necessitate, patrem nec matrem non debere baptizare pueros suos nisi in Summa et extrema necessitate et periculo pueri sic dicendo, Jac döber tig i naffn faders oc söns oc thenn helgi andz amen.
De Sermonibus.
Item mandamus quod singuli curati vel vicecurati coram parrochianis suis in singulis dominicis diebus evangelium dominicale, et in aliis summis festis Sermonem prout necesse fuerit exponant, in quibus semper hortentur dies festos jejunia ab ecclesia statuta, precepta domini diligenter observare, opera misericordie indigentibus benigniter exhibere, jura evangelica oblationes et decimas omnium frugum et piscationum sine fraude persolvere quia sepe irascitur Deus, et venit sterilitas frugum et karistia propter decimas deo debitas sic retentas. Item mandamus festum presentationis singulis annis sicut alia festa gloriose virginis solenniter celebrari.
De Dispensatione.
Item Sacerdotes cum parrochianis suis vel aliis super votis jejunii vel alio voto solempni non dispensent, quia dispensatio votorum talium ad episcopum pertinent.
De Casibus episcopalibus.
Item volumus quod sacerdotes vel religiosi non intromittant se aliqualiter in casibus episcopalibus vel prohibitis nisi sit eis indultum gratia speciali.
De Confessionibus populi.
Item mandamus curatis singulis quod sollicitent populum suum ut saltem semel in anno confiteantur proprio Sacerdoti omnia peccata sua, et in sancto pascha communicent, nisi forte aliquis proprii sacerdotis consilio ob aliquam rationabilem causam ab ejus perceptione duxerit abstinendum, alioquin et viventes ab ingressu ecclesie arceantur et morientes ecclesiastica careant Sepultura. Item etiam caveant singuli presbyteri et curiati ut nec verbo nec signo peccata eis confessa quovismodo revelent, nec confitentem ad exponendum cum quo peccavit aliqualiter inducant, sed solummodo qualitates et Conditiones cautissime inquirant, cum pena degradationis ab officio suo sacerdotali.
De Sortilegiis.
Item inhibemus ne quis Sacerdos vel Clericus se intromittat ad aliquid sortilegium, quia in talibus semper est occulta diaboli administratio.
De excommunicatis.
Item nullus presbiter scienter sepeliet excommunicatum nec celebret coram eo vel eliminatum sub pena Canonis.
De venientibus presbiteris ab alia dyocesi.
Item nullus presbiter vel curatus admittat ignotos vel aliene dyocesis presbiteros in altaribus vel ecclesiis eorum celebrare, nisi per patentes literas se probaverint canonice ordinatos, et omnis infamie immunes et censuris ecclesiasticis minime irretitos, sub pena trium marcarum.
De questionariis.
Item nullus presbiter vel curatus permittat questionarios circumire in ecclesia sua vel parochia sine nostris literis patentibus. Si hujusmodi questionarii inventi fuerint cum bonis taliter collectis ad decanum illius provincie mittantur, fratribus mendicantibus duntaxat exceptis.
De locis suspectis et armis.
Item inhibemus similiter ne quis sacerdos vel Clericus intret tabernas publicas vel domos suspectas, nec arma portent invasoria nisi propter magnam necessitatem et vie periculositatem, et in itinere constituti sub pena Canonis.
De percussoribus clericosum.
Item si laicus manus injecerit in presbiterum vel clericum, intimetur nobis vel vicario nostro, nec se quovismodo cum talibus componet, nobis vel vicario nostro irrequisitis, nec ab aliquo laico Sacerdos vel clericus occulte vel manifeste, directe vel indirecte se faciat quomodolibet talliari.
De fornicariis.
Item singuli plebani in ecclesiis suis solutos fornicarie cohabitantes in anno moneant ut aut separentur aut se ipsos si valeant desponsent, quod si hujusmodi contempserint, ex tunc anno evoluto in festo pascha a communione eucharistie suspendantur.
De Superstitiosis.
Item ad aures nostras nuper devenit qualiter quidam in quibusdam ecclesiis capellis et cimiteriis in certis festivis vigiliis et noctibus, presertim Johannis baptiste et Botulphi timore divino postposito mores gentilium sectantes coreas ducunt, ymagines de altaribus deponunt, carmina turpissima canunt et alia quam plura superstitiosa singulis annis consueverint exercere, talibus et similibus sacrilegis abusionibus omnino obviare volentes mandamus strictissime hoc suis in locis in quibus hactenus hujusmodi facta sint publice per curatos illorum inhiberi, ne Superstitiones prefatas vel hiis similes de cetero committant, prout Sententiam excommunicationis ipso facto duxerint evitandam, quorum absolutionem nobis et vicario nostro specialiter reservamus.
De matrimoniis.
Item precipimus cum matrimonia sint contrahenda ut Sacerdotes curati tribus dominicis diebus publice nomina et conditiones contrahentium de ambone promulgare non omittant et Sponsalibus clandestinis interesse caveant, nec secundas nuptias benedicant sub pena canonis.
Nota.
Item principalis perjurus qui alios inducit ad secum perjurandum penitebit septem annis, et ad novem marcas d'[5] condempnabitur, compurgatores qui probabiliter decepti perjurabant solvant tres marcas et quinquennio penitebunt, vel minus secundum exigentiam circumstantiarum si visum fuerit imponenti.
Item districte precipiendo mandamus omnibus et singulis decanis curatis et vicecuratis per et infra nostram dyocesim Lundensem constitutis, ut statuta precepta et mandata nostra singula prenarrata in hac sancta synodo publicata et edita habeant conscripta, que et firmiter observent sub penis in eisdem expressis nichilominus, etiam sub gravioribus, si visum fuerit expedire, volentes cellerarium et decanos nostros respectum habere desuper singularem.
I perioden frem til 30. juni 2021 vil redaktionen udelukkende udarbejde tekster.