1420. 22. maj. Firenze


Kardinal Guillermus (Tillastre) sender ærkebiskop Johannes i Riga en skrivelse fra paven med supplik fra kapitlet i Uppsala, hvori der fortælles om de mange forbrydelser, som ærkebiskop Jens Gerekesen (Lodehat) i Uppsala havde begået, af hvilken grund han var bleven suspenderet fra sit embede efter at sagen var undersøgt på kong Eriks befaling. Ærkebiskoppen havde derpå klaget til paven over kapitlet og fået sagen overdraget kardinal Johannes (Murilius) til undersøgelse; efter kapitlets ansøgning overdrages en ny undersøgelse til kardinal Guillermus, der atter beder ærkebiskoppen i Riga at anstille forhør på stedet selv.

Stub: tekst og oversættelse under udarbejdelse

Tekst

empty Guillermus, miseracione diuina tituli sancti Marci sancte Romane ecclesie presbiter cardinalis, judex et commissarius ad infra scripta autoritate apostolica specialiter deputatus, reuerendo in Christo patri et domino, domino Johanni, eadem miseracione archiepiscopo Rigensi, salutem in Domino ejt nostris ymo verius apostolicis obedire mandatis. Nuper sanctissimus in Christo pater et dominus noster, dominus Martinus, diuina prouidencia papa quintus, quandam commissionis siue supplicacionis cedulam nobis per certum suum cursorem presentari fecit, quam nos cum ea qua decuit reuerencia recepimus, tenorem qui sequitur continentem: Beatissime pater! Licet secundum doctrinam apostoli oporteat episcopum esse sine crimine et prouidere bona non solum coram Deo sed eciam coram hominibus, et propterea fama presertim prelati non pollui sed pollere debeat, nichilominus tamen dominus Johannes, archiepiscopus Vpsalensis, de diuersis criminibus enormibus et detestabilibus grauiter et publice diffamatus exsistit, presertim periurii, dilapidacionis bonorum dicte ecclesie, oppressionis, cleri sibi subiecti, sacrilegii, contemptus clauium ecclesie et auctoritatis sedis apostolice, publici concubinatus, adulteriorum quamplurium ac eciam incestus eciam cum matre et filia et quampluribus aliis horrendis criminibus, ex quibus grauia scandala in clero et populo patrie sunt suborta, clamoresque et querele graues ad deuotissimum filium sanctitatis vestre, dominum Ericum, Dacie, Suecie et Noruegie regem etc., eciam pro parte capituli dicte Vpsalensis ecclesie deuenerunt, quibus clamoribus excitatus idem dominus rex zelo iusticie ac honoris et vtilitatis ecclesie, recepta prius informacione super premissis, ne leuiter moueri videretur, premissa eciam secundum ewangelicam doctrinam fraternali et secreta primo et demum per nonnullos suos nuncios venerabiles viros caritatiua monicione, supradicta crimina sanctitati vestre insinuando duxit presentibus intimandum, eciam ex deliberacione prelatorum regnorumque suorum in congregacione sollenni desuper habita, supplicans scandalum et obprobrium huiusmodi dignetur sibi prelibata ab ecclesia regnorum suorum remouere et committere alicui ex reuerendissimis in Christo patribus sancte Romane ecclesie cardinalibus aut alicui reuerendo prelato in partibus, vt de premissis summarie, simpliciter, sine figura iudici! inquirat ex officio et procedat cum protestacione priuandi et amouendi eundem de dicta ecclesia et ipsum alias puniendi siue purgacionem indicendi ipsumque ab administracione suspendendi causa huiusmodi pendenti et ecclesie administracionem alteri committendi et omnia alia faciendi in premissis necessaria seu quomodolibet oportuna, secundum quod de iure videbitur faciendum; et quia, beatissime pater, prefatus archiepiscopus ab antedicto filio sanctitatis vestre, vt premittitur, monitus, non solum [non] desistere cogitauit ab inceptis sed pocius peiora committere et maiestati regie expresse dicere, quod vitam, animam et honorem, amicos suos et eorum bona ac omnia bona ecclesie Vpsalensis predicte pro defensione cuiusdam sentencie rnatrimonialis per eum venaliter late exponere vellet, prefatus dominus rex tam ex premissis verbis quam infamia, de qua supra, videns imminere desolacionem ecclesie et bonorum eius dilapidacionem, auisauit capitulum dicte ecclesie, vt taliter prouiderent, quod bona residua non permitterent dissipari, quod fecisse dicuntur et in se custodiam bonorum predictorum suscepisse, et quia idem archiepiscopus administracioni bonorum predictorum viros inhonestos et personas viles proposuerat, de ciuitate Vpsalensi et de regno Swecie ignorantes, suo capitulo recedens, ipsos destituisse et alios probos et honestos substituisse dicuntur; dictus archiepiscopus asserens dominos de capitulo bona ecclesie inuasisse et ipsum bonis pluribus spoliasse et officiales suos destituisse, ipsumque impedire, quominus ad administracionem bonorum restitui et fructibus gaudere possit, a sanctitate vestra dicitur obtinuisse committi reuerendissimo patri domino cardinali Montisarragonum, vt dominos Petrum archidiaconum et Elauum in testimonium et capitulum moneat sub excommvnicacione, suspensionis et interdicti et aliis formidabilibus penis, quatenus infra certum terminum eum in statum pristinum et realem possessionem et administracionem bonorum restituant ipsumque securari in corpore et rebus studeant et eidem obediant ac eciam ei vel procuratori suo in curia vel in ciuitate Lubicensi responderi faciant ac eciam censuarios ecclesie ad eidem soluendum moneant ac alia faciant in quadam commissione, eidem reuerendissimo patri domino cardinali presentata, contenta, quam et eius tenorem dignemini habere pro sufficienter expressis; dignetur sanctitas vestra, attento quod dicti de capitulo non animo spoliandi eum sed bona ecclesie conseruandi se de eis intromisisse dicuntur et quod scandalosum foret virum tantis criminibus inuolutum ad possessionem cathedre restitui et restitucio de iure propter scandalum denegetur ac eciam quod ex suspicione dilapidacionis est ab administracione suspendendus et sic eciam, si foret restitutus, statim esset amouendus, et propterea circuitus est euitandus, potestatem dicto domino cardinali per commissionem predictam concessam eciam si monitorium decreuerit, ipsum monitorium suspendere et ad eandem sanctitatem vestram aduocare et prefatam commissionem per sanctitatem vestram deputandis in curia vel extra in partibus, omnium predictorum cognicionem, examinacionem et decisionem committere, in contrarium facientibus non obstantibus quibuscumque. — In fine vero dicte commissionis siue supplicacionis cedule scripta erant de alterius manu et litera superiori litere ipsius cedule prorsus et omnino dissimili et diuersa he verba, videlicet: de mandato domini nostri pape audiat reuerendissimus pater dominus cardinalis beati Marci, procedat in omnibus in forma inquisicionis ex officio cum potestate citandi eciam personaliter in curia et extra et suspendendi ab administracione et administracioni prouidendi committat in partibus premissa et alia, que sibi videbuntur committenda citra tamen diffinitiuam sententiam, premissis non obstantibus, et referat. Receptis igitur huiusmodi commissionis literis, mandatum apostolicum reuerenter suscipientes, licet tanti regis insinuacio ad procedendum ad inquisicionem veritatis sufficere videretur, quia tamen in insinuacione et commissione premissis nulla certa crimina, delicta vel excessus specifice exprimebantur, nolentes in tanto vagari discrimine, de quibus specifice criminibus, excessibus et delictis et quemadmodum reuerendus pater dominus Johannes archiepiscopus Vpsalensis in predicta commissione nominatus foret de illis diffamatus, volumus districcius et amplius instrui nosque et nostrum animum ad vlteriorem processum inquisicionis veritatis informare nonnullosque testes de partibus illis et qui dicti archiepiscopi, ecclesie et dyocesis atque parcium illarum habebant noticiam, in Romana curia apprehensos super premissis presertim specificacione et fama super illis specificatis, recepimus, jurare fecimus et personaliter propria in persona nostra examinauimus diligenter, quorum attentis deposicionibus non nullis criminibus, excessibus et delictis specifice declaratis, super quibus eundem archiepiscopum reperimus multipliciter et publice diffamatum, decreuimus ad inquisicionem veritatis secundum sacrorum formam canonum procedendum et secundum omnipotentis Dei verbum descendendum et videndum vtrum clamorem, qui de dicto archiepiscopo ad aures prefati beatissimi domini nostri pape peruenit, opere compleuerit, vt idem archiepiscopus, de quo tamquam villico tanta audita sunt, reddat racionem villicacionis sue et quia, vt ait Dominus et premissum est, descendendum est et videndum, si premissa veritate subsistunt et in partibus dicti archiepiscopi melius, facilius et cicius veritas elucescet, nosque ad loca ipsa personaliter descendere et accedere non valemus aliis arduis Romane ecclesie negociis impediti, paternitati vestre, cuius scienciam, virtutes et probitates exploratas habemus, auctoritate apostolica commissa nobis in hac parte, tenore nostrarum presencium literarum committimus et mandamus, quatenus ad loca, de quibus vobis videbitur expedire, descendentes, super criminibus, excessibus, delictis et omissionibus in articulis siue capitulis, quos vobis sub nostro sigillo clausos cum notarii nostri Ynonis Coyer subscripcione transmittimus, que tamen et quos circumspeccio vestra poterit plenius designando loca et tempora ac circumstancias alias declarare, necnon aliis quibuscumque, de quibus clamorosa insinuacio ad nos peruenerit, et cum reppereritis diffamatum, ex officio mero in forma inquisicionis vel ad prosecucionem alicuius, qui inquisicionis huiusmodi officium prosequi vellet, vel quomodo ad huiusmodi negocii prosecucionem et promocionem vestra paternitas duxerit deputandum, vocato coram vobis dicto archiepiscopo eciam personaliter vel per procuratorem, si personaliter comparere non posset, longo impedimento detentus, et eidem dictis vobis transmissis articulis siue capitulis expositis aut eciam, si per contumaciam se absentet, ad inquisicionis veritatis negocium procedatis vsque ad diffinitiuam sentenciam exclusiue, secundum canonicas sancciones, que docent qualiter et quando sit in talibus procedenduni omnemque potestatem tam circa premissam inquisicionis materiam eciam suspensionis ab administracione et prouisionis circa administracionem dicte Vpsalensis ecclesie et bonorum eius, necnon circa materiam restitucionis dicti archiepiscopi ad bona eiusdem ecclesie, dudum reuerendissimo in Christo patri domino cardinali Montisarragonum auctoritate apostolica commissam, et monitorium ab eodem domino cardinali circa hec emanatum, que vigore commissionis predicte nobis facte ab eodem domino cardinali aduocata nobisque commissa censetur, et generaliter in omnibus in prefata nobis facta commissione contentis preter in relacione sanctissimo domino nostro pape super hiis fienda, vobis concedimus et tenore presencium delegamus, eadem auctoritate mandantes, vt que super premissis feceritis et reppereritis ac totum processum per vos factum nobis sub vestro sigillo clausum et cum notarii vel notariorum subscripcionibus seriose et fideliter, quamtocius poteritis remittatis, quatenus de eisdem prefato Sanctissimo domino nostro pape relacionem veridicam facere valeamus. In quorum omnium et singulorum fidem et testimonium premissorum presentes nostras literas siue presens publicum instrvmentum, nostram commissionem in se continentes, exinde fieri et per prefatum Ynonem secretarium et notarium nostrum et cause huiusmodi coram nobis scribam infrascriptum subscribi et publicari mandauimus sigillique nostrimet iussimus appensione muniri. Datum et actum Florencie, in domo habitacionis nostre, sub anno a natiuitate Domini m:o cd:o xx:o, indiccione xiij et die vicesima secunda mensis Maij, pontificatus prefati domini nostri pape anno tercio, presentibus ibidem venerabilibus dominis Johanne Trocon et Tossario Mertem, Landensis et Cameracensis ecclesiarum canonicis, testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis, et me Ynone Coyer, clerico Venetensis dyocesis, publico apostolica et imperiali auctoritatibus notario, ac reuerendissimi patris domini Guillermi cardinalis judicis et commissarii prefati secretario et cause huiusmodi coram eo scribe, qui premissis omnibus et singulis, dum sic vt premittitur agerentur et fierent, vna cum prenominatis testibus presens fui eaque sic fieri vidi et audiui, ideo presentes literas, siue presens publicum instrvmentum manu aliena, me aliis occupato negociis, fideliter scriptum in hanc publicam formam redegi hicque me subscripsi et signo meo consueto vna cum appensione sigilli ipsius domini cardinalis signaui in testimonium premissorum requisitus.