1432. 8. oktober. Københavns slot


Kong Erik 7. af Pommern skriver til pave Eugenius 4. og meddeler ham at det længe og med pavelig velsignelse har været skik, at intet valg af en ærkebiskop eller en biskop kunne være gyldigt uden kongens samtykke, og navnlig i Uppsala; endvidere at man for nylig uden kongens samtykke har valgt Olavus (Laurentii), provst i Uppsala, til ærkebiskop samme sted, skønt kongen sammen med sit råd enstemmigt har udvalgt Arnoldus, biskop i Bergen, til at skulle være ærkebiskop i Uppsala; kongen har sendt sin kapellan Knud Nielsen, kannik i Vor Frue kirke i København, til Rom med sit bønskrift og med biskoppernes vidnesbyrd om sagens forhold, men fra dennes breve har han erfaret at Olavus er kommet i forkøbet og med list og falskhed har indsmigret sig hos paven og er blevet gjort til ærkebiskop i Uppsala. Han beder derfor paven om at overføre biskop Arnoldus fra Bergen til Uppsala, og at indsætte kartheusermunken Goswinus som biskop i Bergen, som kongen tidligere har indkaldt til indføre kartheuserordenen i rigerne

Tekst efter Aa.

Tekst

Sanctissimo in Christo patri ac domino domino Eugenio divina providencia sacrosancte Romane ac universalis ecclesie summo pontifici reverendissimo patri ac domino suo ♦

Beatissime pater ac domine reverendissime devotum obediencie filialis affectum cum humillima pedum deosculacione beatorum ♦

Quia incumbens humeris meis trium regnorum Dacie videlicet Swecie atque Norwegie temporalis cure regiminis grandis sarcina ad prospiciendum sollicite adnuatis commissisque michi divina dispensante clemencia populis de hiis que ad pacem eis illesamque concordiam regii quoque juris conservacionem proficere posse videntur animum meum incessanter impellit ♦

Hinc est quod serenissimorum principum felicis memorie progenitorum meorum qui ad obviandum salubriter detestandis discordiarum inter subditos rebellionumque contra regiam majestatem materiis precipue ex inconsultis archiepiscoporum et episcoporum in prefatis regnis factis dudum eleccionibus pluries eorum temporibus in gravia ipsorum regnorum ecclesiarumque dispendia dampnabiliter exortis apostolice sedis sagaci permittente providencia ne quis infra ipsorum regnorum districtus sine consensu regio in archiepiscopum aut episcopum eligeretur ex unanimi utriusque status ipsorum regnorum assensu obtinuisse noscuntur . et usque ad tempora mea inclusive precipue in Upsalensi ecclesia que metropolitana est sedes regni mei Swecie et super hoc ne unquam facta ac facienda ibidem de archiepiscopo sine consensu regis valida foret eleccio a sancto Erico rege Swecie fundata ac dotata noscitur inviolabiliter extitit observatum / cupiens quantum in me est imitandis digne in hac parte herere vestigiis cui nichilominus pro evitandis supramemoratis periculis paceque et concordia in ipsis regnis et inter ea equitateque cuique servanda tanto propensior[1] incumbit cura quo in pejus modernorum temporum declinans malicia laciusque circumquaque serpere nitens in dies perniciosius invalescit ♦

Nuper vacante post mortem archiepiscopi prefata Upsalensi ecclesia postquam de presumptuosa ac sine scitu concilio[2] atque consensu meo ymmo in contemptum meum ac regii juris prejudicium facta de quodam Olavo ejusdem ecclesie preposito eleccione compertum habui sentiensque ex hoc in casu quo sortiretur effectum non minus ecclesiam ipsam irrecuparabile passuram fore dispendium quam ipsum regnum Swecie et verisimiliter cetera regna mea in sediciosum alterinsecus concursura fore tumultum prehabita matura super hac re cum consiliariis prefatorum regnorum in eorum deliberacione qui in reverendi patris domini Arnoldi episcopi Bergensis ex certis et oportunis causis unanimiter mecum sensere personam pro ipsius translacione ad prefatam Upsalensem ecclesiam obtinenda / scribentibus una mecum reverendis patribus Lundensi archiepiscopo qui et Swecie primas est Roskildensi quoque ac Farensi episcopis atque de veritate observate hactenus in prefatis regnis meis circa archiepiscoporum et episcoporum elecciones et precipue in ipsa Upsalensi ecclesia vetustissima consuetudine[3] testimonium perhibentibus ad vestre sanctitatis celsitudinem meum fidelem capellanum magistrum Canutum Nicolai canonicum ecclesie beate Marie Haffnensis Roskildensis diocesis cum supplicatoriis litteris meis quantocius mittere festinavi ex cujus denique noviter iam receptis litteris cognito supramemoratum Olavum quem suum ad Romanam curiam prevenisse scribit adventum per subdolas ac falsas suggestionibus quibus vestre sanctitatis animum seducendo ut sencio flectere conatus est ad ipsam prefatam Upsalensem ecclesiam esse promotum ♦

Non minori fateor admiracione de tanta ejus tam temeraria quam ceca presumpcione captus est animus meus quam indignacione commotus quippe cum ipsius Upsalensis ecclesie cujus debuerat procurasse profectum irrecuperabile dampnum quod inevitabiliter ei nisi a cepto desistat imminere non ambigit procurasse non ignoret ♦

Verum beatissime pater quia majoris pondus inconveniencie minoris admissione videtur pro tempore fore pellendum et falsitatis allegacio non utique commodum sed condigne pocius pene confusionisque mercedem debeat non immerito reportare vestre sanctitati iterum atque iterum humillime supplico quatinus reductis ad animum tam prefatorum regnorum meorum quam prefate ipsius Upsalensis ecclesie supramemoratis periculis atque non minus apostolice sedis[4] cujus nutibus tamquam verus obediencie filius sine aliqua cunctacione semper parui et inantea ubi quando et quomodo oportet et decet parere paratus sum / graciosis ut supra indultis de quibus iam pridem et eciam nunc vestre sanctitati testimonia direxi de prefato Olavo facta eleccione irrita declarata revocataque confirmacione desuper obtenta et eo insuper facta sibi prefata gracia qua indignum ipse se fecit quia per mendacium eam ut prefertur obtinuit penitus privato / ipsum prefatum Bergensis ecclesie episcopum ad ipsam Upsalensem ecclesiam continuo transferre ac demum ut alias scribens supplicavi ejusdem Bergensis ecclesie pastoralem curam ob certas et arduas quas pro sufficienter expressas haberi cupio animum meum digne monentes causas religioso viro fratri Goswino ordinis carthusiensis majoris domus Carthusie professo jam pridem michi pro dicti ordinis nova mea plantacione destinato sub cujus potissimum provido regimine de quo ego et ceteri qui laudabilem ejus novimus conversacionem diu et satis experti sumus ipsam Bergensem ecclesiam que crebris hostilium incursuum tempestatibus harum guerrarum mearum temporibus convulsa graviterque oppressa est feliciter in utroque statu suo reformandam spero et non alteri apostolica auctoritate committere / et ut humeros pacienter submittat oneri seriosius injungere atque districtius si opus est precipiendo mandare dignetur ♦

Et hoc quidem non solum ad animi mei quam ex hiis exspecto precipuam consolacionem sed insuper ymmopocius ad ipsarum prefatarum ecclesiarum oportunam reparacionem ac profectum singularem ♦

Omnipotentis dei perpetue proteccionem ad sacrosancte ecclesie sue felices prosperasque successus vestram sanctitatem devotissime recommendo ♦

Scriptum in castro meo Haffnensi anno domini moccccoxxxiio mensis octobris die octava meo sub secreto ♦

Ejusdem vestre sanctitatis devotissimus filius Ericus dei gracia Dacie Swecie Norwegie Sclavorum Gotorumque rex et Pomeranie et cetera dux / ♦

1. propensior] propinquior, Lindblom (muligvis propensior). 2. concilio] = consilio. 3. vetustissima consuetudine] = vetustissime consuetudinis. 4. apostolice sedis] tilføjet i højre margin af Bartolomeus de Laporta, A.