1437. 9. april. Bologna


Pave Eugenius 4. pålægger efter supplik af provsten og kapitlet i Viborg abbeden i Øm kloster og kantoren i Århus at undersøge indholdet af provstens og kapitlets supplik, hvoraf det fremgår, at sekulariseringen af Viborg domkapitel havde fundet sted uden kong Eriks vilje og uden kapitlets samtykke, og at det forhold, der var blevet lagt til grund for sekulariseringen, nemlig at der ikke var et passende antal kannikker eller nogen, der ønskede at blive optaget i kapitlet, ikke passede; hvis de efter at have stævnet biskop Herman (Rynkeby) og andre, der bør stævnes, finder klagen begrundet, skal de med pavelig autoritet annullere alle verserende sager, kassere sekulariseringen og alt, hvad deraf er fulgt, og føre kapitlet tilbage til sin tidligere form; desuden skal de annullere eventuelle afgørelser, der er truffet mod provsten eller andre personer i kapitlet.

Tekst og arkivalske oplysninger efter APD l.l.

Tekst

Abbati monasterii Care insule Arusiensis diocesis et cantori ecclesie Arusiensis.

Cunctis orbis ecclesiis (disponente domino presidentes, circa ipsarum, presertim cathedralium necnon in eis potissime sub observantia regulari pie studio vite vacantium, personarum statum salubriter dirigendum studiis invigilamus assiduis et eis sic utilis ope provisionis suffragari cupimus, quod a detrimenti subleventur incommodis ac prosperis jugiter proficiant incrementis).

Sane pro parte prepositi et capituli ecclesie Vibergensis ordinis s. Augustini nobis nuper exhibita petitio continebat, quod, dudum pro parte Erici regis Dacie et bone memorie Lagonis episcopi Vibergensis Martino pape V suggesto, quod, licet olim ipsa ecclesia largitione fidelium possessionibus, bonis, fructibus pro preposito predicto necnon canonicis et aliis personis sub regulari observantia divinis laudibus deditis sufficienter dotata fuisset, regularisque ibidem castimonia per ipsos canonicos et personas in sacra contemplatione viguisset, tamen, temporum crescente malitia et hominum frigescente devotione, religionis hujusmodi zelo neglecto, possessiones bona fructus hujusmodi, quibusdam ex eis distractis et aliis penitus alienatis, adeo decreverant, quod ex hiis debitus personarum numerus per plura tempora non potuerat congrue sustentari, omnisque detestabiliter prospiciebatur plurimum religio decrevisse, nec quisquam utilis inibi habitum vellet assumere regularem, quodque canonici et persone tunc ejusdem ecclesie pauci numero sic senio gravarentur, quod pro dicte ecclesie et illius status reformatione penitus inutiles censerentur, nec spes certa foret eam per ipsius ordinis professores ad statum debitum posse reduci, dictus predecessor hujusmodi suggestione circumventus per suas litteras archiepiscopo Lundensi, ejus proprio nomine non expresso, dedit in mandatis, ut de premissis se diligenter informaret et, si ita fore repperiret sibique expediens videretur, canonicis et aliis personis dicti ordinis inibi tunc residentibus, de communibus ejusdem ecclesie proventibus, quoad viverent, portionibus eis congruis assignatis, cedentibus vel decedentibus, ordineque predicto per eum suppresso, collegium canonicorum secularium sub certo numero canonicatuum et prebendarum juxta dicte ecclesie facultatum exigentiam cum dignitatibus, personatibus, officiis aliisque beneficiis ad instar aliarum ecclesiarum cathedralium illarum partium in eadem ecclesia in secularem per ipsum erigenda institueret ac faceret ad canonicatus et prebendas, dignitates, personatus, officia necnon beneficia hujusmodi illos, quibus ea conferrentur, ut moris esset, admitti, prout in ipsis litteris plenius continetur.

Postmodum vero, sicut exhibita nobis nuper pro parte dictorum prepositi et capituli petitio continebat, eis ad id non vocatis, bone memorie Petrus archiepiscopus Lundensis ad ipsarum executionem litterarum dicitur processisse.

Cum autem de dicti regis, infra cuius temporale dominium ipsa ecclesia consistit, voluntate nullatenus extiterit vel ad presens sit, quod suppressio, erectio et institutio hujusmodi quomodolibet fierent, ipsaque ecclesia etiam tempore date litterarum earundem congruenti canonicorum et personarum dicti ordinis numero fulcita fuerit, pluresque reperirentur dietim, qui in canonicos ejusdem ecclesie recipi ac prefatum ordinem inibi profiteri vellent, si littere ac executio predicte non emanassent et, si predictarum suppressionis, erectionis et institutionis omnimodus[1] prodierit effectus, gravia verisimiliter in partibus illis inconvenientia et scandala subsequentur, pro parte prepositi et capituli predictorum asserentium, quod interim prefatus episcopus de medio sublatus est, ac de persona Hermanni episcopi Vibergensis dicte ecclesie auctoritate apostolica provisum extitit, nobis fuit supplicatum, ut eis ac ipsi ecclesie super hiis oportune providere dignaremur.

Nos itaque, qui de hujusmodi nobis expositis certam notitiam non habemus, discretioni vestre mandamus, quatinus, si et postquam, vocatis Hermanno episcopo predicto necnon aliis, qui fuerint evocandi, vobis de premissis expositis legitime constiterit, omnes lites, si que premissorum occasione indecise pendeant, penitus auctoritate nostra extinguentes, litteras predictas et quecunque inde secuta auctoritate predicta cassetis necnon ecclesiam prepositum et capitulum predictos adversus litteras et executionem hujusmodi in statum pristinum, quo videlicet erant, antequam dicte littere emanarent, ita etiam, quod quevis ecclesiastice sententie, si que forsitan dicta occasione contra prepositum predictum necnon singulares ex ipsis capitulo personas late sint, pro nullis et sublatis habeantur, eadem auctoritate restituatis.

Datum Bononie 5. id. aprilis anno 7.

1. omnimodus] omnimodis foreslået af Gertz.

Oversættelse

I perioden frem til 30. juni 2021 vil redaktionen udelukkende udarbejde tekster.