1415. 10. februar. Konstanz


Pave Johannes 23. skriver til abbeden i Reinfeld kloster og dekanerne i Deventer og Verden efter anmodning fra Hamburg, der har klaget over at forskellige gejstlige og verdslige stormænd plyndrer skibbrudne købmænd, særlig i Bremen, Slesvig, Ribe, Roskilde, Münster og Utrecht stifter, og især i de vestlige og kystnære områder. Han pålægger modtagerne at hjælpe de skibbrudne mod yderligere overgreb, at sørge for at kanonisk ret bliver overholdt, at bandlyse forbryderne offentligt, og i øvrigt at gøre alt hvad de anser for tjenstligt, om nødvendigt endog kalde verdslig magt til hjælp. Endvidere giver han dem fuldmagt til at stævne gerningsmændene, deres bagmænd og hvem som helst som hjælper dem i ord og gerning, og hvis disse ikke møder op som stævnet, til at dømme dem i deres fravær.

Tekst efter Aa1, med rettelser efter Dipl. Dan. 1415 15. februar.

Tekst

Johannes , Episcopus servus servorum Dei, dilectis filiis Abbati monasterii in Reynvelde & sancti Lebuini Daventriensis Lubicensis & Trajectensis diocesis ac sancti Andreæ verdensis ecclesiarum Decanis salutem & apostolicam benedictonem.

Ad compescendos conatus nepharios perversorum, qui Dei timore postposito manus improbas & rapaces ad personas & bona innocentium extendere non verentur, tanto magis nos decet oportuno remedio providere, quanto per amplius tendunt in divinæ majestatis offensam & in dispendium plurimorum.

Sane licet dudum per sacros Canones salubriter ordinatum fuerit, quod omnes illi, qui Romanos ac alios Christianos, pro negotiatione & aliis honestis causis navigio vectos, aut capere aut rebus suis spoliare præsumerent, & illi[1] etiam, qui Christianos naufragium patientes, quibus secundum regulam <fidei>[2] potius auxilio tenentur, damnata cupiditate spoliare rebus suis præsumerent, nisi ablata reddent excommunicationi se cognoscerent subjacere.

Sic etiam perinde in imperiali constitutione sanxitum, quod navigia quocunque etiam locorum pervenerint, si quo casu contingente corrupta[3] fuerint, vel aliter ad terram pervenerint, tam navigia ipsa, quam in illis navigantium bona, eis, quos spectabant, integre conserventur, antequam navigantis hujusmodi pericula mercatoris sublata, nec omnino locorum consuetum, quod ipsi adversatur Imperiali Sanxioni, nisi talia sint navigia, quae piraticam exerceant pravitatem, aut sint Christiani nominis transgressores;

Tamen, sicut exhibita nobis nuper, pro parte dilectorum filiorum proconsulum & consulum & universitatis opidi Hamburgensis Bremensis diocesis petitio continebat, nonnulli Archiepiscopi, & alii Ecclesiastici prælati, nec non duces, principes, comites, Barones, nobiles, milites & alii seculares potestates, præcipue in partibus occidentalibus & maritimis constituti, per quorum dominia districtus & territoria, sive[4] in mari aut[5] aliquibus publicis fluminibus, cum navibus sive navigiis, personis & mercibus oneratis, quam plures mercatores, opidani & habitatores hujusmodi opidi habent pro tempore pertransire[6] , & quorum[7] plerique propter inundationes aquarum & tempestatum maris[8] cum personis ac bonis, quæ ducuntur[9] in eisdem navigiis, naufragium & jacturam bonorum sæpius patiuntur, cum huiusmodi navigia, dum naufragium passa ventorum & marium, nec non aquarum vehementia impellit ad littus, vel terram, vel portus eorundem Archiepiscoporum, Episcoporum & aliorum prælatorum, nec non ducum, principum, comitum & Baronum, nobilium militum ac aliarum secularium potestatum, præsertim in Bremensi, Sleswicensi, Rypensi, Roscildensi, Monasteriensi & Trajectensi diocesibus, eisdem afflictis addendo afflixionem, ipsos naufragos, qui merces in eorum navibus ad prædictum opidum navigando adducunt, & nonnunquam etiam alios violenter & inhumaniter capiunt, & bona apud ipsos, & in eisdem navigiis, ac alias quoquomodo[10] reperta, temere ac malitiose diripiunt, sibique bona ipsa appropriant, & alias ipsos naufragos, quamvis piraticam pravitatem non exercuerunt, nec <non>[11] alios Christianos sic navigando dampnificaverunt seu[12] læserunt, enormiter[13] offendere ac dampnificare præsumunt, in animarum suarum periculum & scandalum plurimorum, nihilominus excommunicationis sententiam dampnabiliter incurrendo.

Quare pro parte dictorum Proconsulum, Consulum & universitatis <opidi>[14] fuit nobis humiliter supplicatum, ut in præmissis eis, nec non opidanis & habitatoribus ipsis, omnibusque aliis dictum opidum navigio petentibus, in veniendo & recedendo super hoc oportune providere, de benignitate Apostolica dignaremur.

Nos igitur hujusmodi supplicationibus inclinati, discretioni vestræ per Apostolica scripta mandamus, quatenus vos, vel duo ac unus vestrum per vos, vel alium seu alios eisdem proconsulibus, consulibus, universitati <opidi>[15] nec non opidanis & habitatoribus ac aliis prædictis in præmissis, de oportunæ defensionis auxilio, auctoritate apostolica assistentes, non permittatis eos per Archiepiscopos Episcopos & prælatos, nec non duces, principes, comites, barones, nobiles, milites & alias seculares potestates, cujuscunque excellentiæ, status, gradus, ordinis vel conditionis extiterunt, in præmissis seu contra eiusdem constitutiones Canonicas & civiles indebite[16] molestari[17] ac[18] in personis & bonis huiusmodi dampnificari[19] , ipsasque constitutiones faciatis eadem auctoritate inviolabiliter[20] observari, transgressores & violatores & contemptores earundem constitutionum excommunicatos[21] nuncietis[22] & per alios nunciari <faciatis>[23] in ecclesiis & locis publicis, de quibus vobis visum fuerit expedire,[24] necnon omnia alia ac singula faciatis, quæ in præmissis & circa ea fuerint[25] quomodolibet oportuna, contradictores quoslibet & rebelles per censuram ecclesiasticam, appellatione postposita compescendo, invocato ad hoc, si opus fuerit, auxilio brachii secularis.

Ceterum si forsan prædictorum scelerum patratorum, eaque fieri mandantium, ipsisque dantium in illis per se, vel alium seu alios directe vel indirecte publice vel oculte auxilium, consilium vel favorem præsentia pro monitionibus[26] & requisitionibus de ipsis faciendis eis secure vel commode haberi nequiret, <nos>[27] vobis monitiones, requisitiones hujusmodi, ac citationes quaslibet, per edicta publica in locis affigenda publicis, de quibus sit verisimilis conjectura, quod ad notitiam citatorum & monitorum[28] huiusmodi pervenire valeant, faciendi plenam concedimus tenore presentium[29] potestatem & volumus, quod monitiones, requisitiones & citationes hujusmodi, perinde ipsos citatos, requisitos & monitos, ut præmittitur, arctent[30] ac si eis facte & insinuate presentialiter[31] & personaliter[32] exstitissent.

Non obstantibus, tam felicis recordationis Bonifacii Papæ VIII. prædecessoris nostri, in quibus cavetur, ne aliquis extra suam civitatem & diocesin, nisi in certis exceptis casibus, & in illis ultra dietam a fine suæ diocesis ad judicium evocetur, seu, quod judices a sede deputati prædicta extra civitatem & diocesin in quibus deputati fuerunt contra quoscumque[33] procedere, seu alii vel aliis vices suas committere, aut aliquos ultra unam dietam a fine dioceseos eorundem trahere non presumant aut de duabus dietis in concilio[34] generali quam aliis quibuscunque constitutionibus a prædecessoribus nostris Romanis Pontificibus, tam de judicibus delegatis, quam personis ultra certum numerum ad judicium non trahendis, ac aliis edictis, quæ videlicet possent in hac parte jurisdictioni atque potestati ejusque libero exercitio quomodolibet obviare, seu si aliquibus communiter vel divisim a sede Apostolica sit indultum, quod interdici, suspendi vel excommunicari, ac ultra vel extra illa loca ad judicium evocari non possint, per literas apostolicas non facientes plenam & expressam, ac de verbo ad verbum de indulto hujusmodi mentionem.

Datum Constantiæ IV. Idus Februarii Pontificatus nostri Anno 5.

1. illi] illos, Aa1. 2. <fidei>] tilføjet efter Dipl. Dan. 1415 15. februar. 3. corrupta] rupta, Dipl. Dan. 1415 15. februar, måske at foretrække. 4. sive] si vi. 5. aut] ac. 6. pertransire] per transire, Aa1. 7. quorum] quoniam, Aa1. 8. maris] in ac, Aa1. 9. ducuntur] ducunt, Dipl. Dan. 1415 15. februar. 10. quoquomodo] quoque modo, Aa1. 11. <non>] <non>, tilføjet af Gertz i Dipl. Dan. 1415 15. februar. 12. seu] nec, Aa1. 13. enormiter] enormirter, Aa1. 14. <opidi>] tilføjet af Dipl. Dan. 15. <opidi>] tilføjet af Dipl. Dan. 16. indebite] indebitæ, Aa1. 17. molestari] molestare, Aa1. 18. ac] aut, Dipl. Dan. 1415 15. februar. 19. dampnificari] dampnificare, Aa1. 20. inviolabiliter] immobiliter, Aa1. 21. excommunicatos] excommunicatione, Aa1. 22. nuncietis] nuncietes, Aa1. 23. <faciatis>] tilføjet efter Dipl. Dan. 1415 15. februar. 24. ] I Dipl. Dan. 1415 15. februar følger dette: quousque damna passis et aliis, quorum interest, satisfecerint competenter et absolutionis beneficium ab huiusmodi excommunicationis sententia meruerint obtinere. 25. fuerint] fuerunt, Aa1. 26. pro monitionibus] præmonitionibus, Aa1. 27. <nos>] tilføjet efter Dipl. Dan. 1415 15. februar. 28. monitorum] nominatorum, Aa1. 29. tenore presentium] tenorem, Aa1. 30. arctent] artent, Aa iflg. Staphorstarrestent, foreslået af Staphorst. 31. presentialiter] præsentiarum, Aa1. 32. personaliter] personarum, Aa1. 33. quoscumque] quosdam, Aa1. 34. concilio] consilio, Aa1.

Oversættelse

I perioden 1. januar 2017 til 30. juni 2021 vil redaktionen udelukkende udarbejde tekster.