Tekst
Wij[1] Wij] Gadebusch l.l. læser Wy Hinrik, Alf, unde Ghert, br{oe}dere.
Hinrik / Alff vnd Gherd van
Godes gnaden hertogen to Sleszwijck . greuen to
Holsten
Stormeren vnd Schowenborch bekennen vnd betugen
opembare in desseme breue vor allesweme[2] vor allesweme] hos Gadebusch l.l. forvansket til vor als men. dat wij vns vmme mennigerleye gude vnd woldaet willen de vns de erliken stede
Lubeke
Hamborch Rostock
Stralessund
Wismer vnd Luneborch
mennichwerue[3] mennichwerue] hos Gadebusch l.l. forvansket til mannich verne. bewiset hebben / vnd sunderkes[4] sunderkes] sunderlik, Gadebusch l.l. darvmme dat ze sik vppe dat wij by vnsen landen vnd luden bliuen / vnd de mit der hulpe
Godes vnd erer beholden mogen / des wij doch anders nenewijs[5] nenewijs] Gadebusch l.l. læser fejlagtigt nyerlich. en konden ghedaen hebben in vnsen krych den wy hebben mit deme heren koninge Erike[6] Erike] deme - Erike, Gadebusch l.l. læser deme herren Erich k{oe}nige van
Dennemarken. van Dennemarken etcetera vnd synen helperen gesteken hebben[7] hebben] etcetera - hebben, mangler hos Gadebusch l.l. / vnd tegen den suluen heren koninck . vnd syne hulpere to vnser hulpe blyuen willen[8] willen] vnde syne - willen, mangler hos Gadebusch l.l. / to[9] to] mit, Gadebusch l.l. den suluen[10] suluen] suluen, Abdruck l.l.; dens{ue}lven, Gadebusch l.l.; den
erscreuenen, UBStL l.l. steden vorplichtet hebben vnd vorplichten vns[11] vns] to den suluen steden - vns, herfor læser Gadebusch l.l. verpflichten wy uns
mit dens{ue]lven steden. na willen vnd mit vulbort[12] vulbort] na - vulbort, Abdruck l.l. læser herfor na willen, rade vnde vulbord; hos
Gadebusch l.l. er passussen forvansket til en rade unde vullborde. vnser getruwen radgeuen[13] radgeuen] radgevere, Gadebusch l.l.; radgheuen, Abdruck l.l; radgeuen, UBStL
l.l. vnd mannen / to en samptliken vnd bisundern jn nascreuener[14] nascreuener] nascreven, Gadebusch l.l. wijse / ♦
Interste dat wij den vorgerorden[15] vorgerorden] vorgen{oe}meden, Gadebusch l.l. krich all vt vns teghen den ergenanten[16] ergenanten] ergen{oe}meden, Gadebusch l.l. heren koninck . vnd syne helpere weren / vnd den erbenomeden steden . dar anne truweliken[17] truweliken] truwelik, Gadebusch l.l. helpen willen vnd scholen mit allen[18] allen] allen, Abdruck l.l. samt Gadebusch l.l.; all, UBStL l.l. vnsen mannen vnd vndersaten to watere vnd to lande / wo vns vnd en dat[19] dat] des, Abdruck l.l.; Gadebusch l.l. læser fejlagtigt die. noet vnd behoeff werd / na alle[20] alle] al, Gadebusch l.l. vnser macht / vnd en jewelck[21] jewelck] ghewelik, Gadebusch l.l.
vnser[22] vnser] unsen, Gadebusch l.l. manne schal vns dar to denen na syner macht dar he is beghudet[23] beghudet] dar - beghudet, Gadebusch l.l. læser dar he begudet is; Abdruck l.l.
læser dat he beghudet is; UBStL l.l. læser dar he is begheret. // ♦
Vortmer[24] Vortmer] Vortmer, Abdruck l.l. samt Gadebusch l.l.; Vorder, UBStL l.l.
en[25] en] mangler hos UBStL l.l.; både Gadebusch l.l. og Abdruck l.l. læser en. schole wij vns[26] vns] i Abdruck l.l. og hos Gadebusch l.l. står vns umiddelbart efter willen i
denne sætning.
noch[27] noch] herefter overstreget nc i Aa. en willen mit vnsen mannen nenewijs[28] nenewijs] neyner wyse, Gadebusch l.l. dewijle desse krich waret / mit deme[29] deme] den, Gadebusch l.l. erbenomeden heren koninge vnd synen helperen sonen . vreden[30] vreden] hos Gadebusch l.l. er dette forvansket til vorden. . effte vlygen . noch jenich bestand mit en maken . sunder der ergenanten[31] ergenanten] erben{oe}meden, Gadebusch l.l. stede willen vnd vulbord // ♦
Weret[32] Weret] tilføjet i venstre margin i Aa; umiddelbart før ok står overstreget
willen i Aa. ok dat de ergenanten[33] ergenanten] erben{oe}meden, Gadebusch l.l. stede vmme desser troestliken hulpe willen de ze nü by vns doen . jement veyden wolde[34] wolde] volde, Gadebusch l.l. edder veydede / efte en anders vnwillen vnd vngunst bewisede[35] bewisede] bewiisen, Gadebusch l.l. / in wat wijse dat[36] dat] dyt, Gadebusch l.l. geschege / dat scholen vnd willen[37] scholen vnd willen] schollen unde wollen, Gadebusch l.l. wij vnde vnse manne en helpen weren vnd keren . sunder jnsaghe // ♦
Weret[38] Weret] Weret et, Gadebusch l.l. ok dat wij vnd de ergenanten[39] ergenanten] ergen{oe}meden, Gadebusch l.l. stede in desseme[40] desseme] deszen, Gadebusch l.l. kryge jenige[41] jenige] mangler hos Gadebusch l.l. lande stede slote[42] slote] slotte, Gadebusch l.l.
effte[43] effte] edder, Gadebusch l.l. veste samptliken edder bisunderen wonnen[44] wonnen] winnen, Gadebusch l.l. / de scholen wij in beydent sijden[45] in beydent sijden] in beydentsejden, UBStL l.l.; in beider ziide, Gadebusch l.l.; in
beyde siden, Abdruck l.l. hebben vnd beholden / jd en were[46] jd en were] jd en were denne, Abdruck l.l.; ivt en were dan, Gadebusch l.l. dat wij der ergenanten stede[47] der ergenanten stede] den ergen{oe}meden steden, Gadebusch l.l. willen darumme[48] darumme] darinen, Gadebusch l.l. makeden dat ze bij vns vnd vnsen[49] vnsen] mangler hos Gadebusch l.l.
nakomelingen[50] nakomelingen] nak{oe}melinge, Gadebusch l.l.
bleuen[51] bleuen] bliven, Gadebusch l.l. / ♦
Hijr scholen ok vthgenomen wesen . sodanne lande slote stede[52] slote stede] slote, stede, Abdruck l.l.; slotte, stede, Gadebusch l.l.; stede,
slote, UBStL l.l. vnd veste / alse vnsen elderen[53] elderen] olderen, Abdruck l.l.; olden, Gadebusch l.l. . vnd vns touoren tobehoret hebben . beholden doch den erbenomenden steden . vnd den eren sampt[54] sampt] samentliken, Abdruck l.l.; s{ue}myliken, Gadebusch l.l. vnd bisunderen an sodanen landen steden . sloten[55] steden . sloten] schlote, steden, Gadebusch l.l. vnd vesten / des dat ze mit breuen edder anders bewisen moghen / dat se daranne[56] daranne] hos Gadebusch l.l. forvansket til der ene. hebben gehatt vnd hebben // ♦
Neme wij ok samptliken vromen in[57] vromen in] mangler hos Gadebusch l.l. vangenen dingnissen[58] dingnissen] dignissen, UBStL l.l.; dingnissen, Abdruck l.l. / effte in namen . wes des worde[59] worde] dingnissen - worde, mangler hos Gadebusch l.l. / dat[60] dat] de, Gadebusch l.l. schal men delen na anthale[61] anthale] mantale, Abdruck l.l. samt Gadebusch l.l. der werhafftigen[62] werhafftigen] weraftigen, Abdruck l.l. lude de den vromen vorweruen[63] vorweruen] der werhafftigen - vorweruen, mangler hos Gadebusch l.l. // ♦
Vortmer[64] Vortmer] hos Gadebusch l.l. forvansket til Vortne.
dat[65] dat] vppe dat, Abdruck l.l. samt Gadebusch l.l. wij den ergenanten[66] ergenanten] ergen{oe}meden, Gadebusch l.l. steden . vor de woldaet[67] woldaet] hos Gadebusch forvansket til s{oe}ldner. / de ze vns nu[68] nu] mangler hos Gadebusch l.l. in vnsen[69] vnsen] unser, Gadebusch l.l. vnd vnser lande groten noeden . mildichlik[70] mildichlik] mildichliken, Abdruck l.l. bewisen forstlike[71] forstlike] hos Gadebusch l.l. forvansket til s{oe}nstlike. gude zo ze wol eghen[72] eghen] eghenen, Abdruck l.l.; eghene, Gadebusch l.l. wedder bewisen / so vorplichte[73] vorplichte] verpflichten, Gadebusch l.l. wij vns vnd vnse nakomelinge to en in krafft desses breues myt wolberadenem vrigem mode[74] mode] myt - mode, Abdruck l.l. læser mit wolberadenen vryen mode; Gadebusch
l.l. læser mit wolberadtene vryen mode. / na eendrachtlikem[75] eendrachtlikem] eendrachtliken, Abdruck l.l.; eyndr{ae}chtiken, Gadebusch l.l. rade / willen vnd vulborde / vnser radgeuen[76] radgeuen] radgeuer, Gadebusch l.l.; radgheuen, Abdruck l.l; radgeuen, UBStL
l.l. vnd manne / ♦
Also weret[77] Also weret] UBStL l.l. læser also: weret; Abdruck l.l. læser also weret; Gadebusch
l.l. læser fejlagtigt also vernt. dat ze samptliken vnd[78] vnd] edder, Gadebusch l.l. bisundern . na desseme[79] desseme] dessen, Gadebusch l.l. dage jemend veyden[80] veyden] veyde, Gadebusch l.l. . en vnghemakes nicht vordregen[81] vordregen] vordrege, Gadebusch l.l. . / noch an rechte dar wij erer mechtich to weren . nicht[82] nicht] nit ene, Gadebusch l.l. en wolde noghen laten / so schole wij en / isset dat ze to krighe komen[83] komen] hos Gadebusch l.l. forvansket til konne. / wanne[84] wanne] wenneer, Gadebusch l.l. ze dat van vns essched[85] essched] esghed, Abdruck l.l. / to ereme[86] ereme] ereme, Abdruck l.l.; erem, UBStL l.l.; eren, Gadebusch l.l. krighe senden / hundert gewapende[87] gewapende] ghewapende, Abdruck l.l.; gewapnede, Gadebusch l.l.; gewapent,
UBStL l.l. de wol vthgeferdiget sijn myt harnsche / vnd perden / vnd de scholen[88] scholen] scholet, Abdruck l.l. . den krich[89] den krich] dorch den krich, Gadebusch l.l. all vth truweliken bij orer[90] orer] erer, Abdruck l.l. samt Gadebusch l.l. hulpe blyuen / vppe ere koste vnd[91] vnd] Abdruck l.l. læser her fejlagtigt vnder. voder / vnd vppe vnse[92] vnse] unser, Gadebusch l.l. tzolt vnd schaden . / ♦
Vnd offt ok in deme kryghe dar de vnsen also gesand vnd medeweren / vrome[93] vrome] vromen, Abdruck l.l. samt Gadebusch l.l. / ghenomen worde . / an vanghenen dingnissen . edder namen[94] namen] manne, Gadebusch l.l. / dar schal yd vmme[95] vmme] {ue}mer, Gadebusch l.l. ghaen . alse hijr vor geroret[96] hijr vor geroret] hyr vorscreven, Gadebusch l.l.; hir vore gheroret, Abdruck l.l. is // ♦
Vortmer efft yd schege dat God affkere[97] affkere] afkere, UBStL l.l. samt Abdruck l.l.; afkiere, Gadebusch l.l. dat wij wanne van[98] wanne van] wanne na, Abdruck l.l.; na, Gadebusch l.l. desseme dage myt den . ergenanten[99] ergenanten] ergen{oe}meden, Gadebusch l.l.
stede[100] stede] steden, UBStL l.l., Abdruck l.l. samt Gadebusch l.l. . samptliken edder bisunderen to vnwillen qwemen / edder ze myt vns / des scholen wij
vns vormiddelst vnser[101] vnser] mangler i Abdruck l.l.
beyder[102] beyder] beiden, Gadebusch l.l. heren vnd vrunde gudliken bezeggen[103] bezeggen] beseggen, UBStL l.l. samt Gadebusch l.l.; bezeyghen, Abdruck l.l. laten in fruntschoppe edder rechte / ♦
Jodoch so en schole wij noch en willen ere vygende nicht werden . / wij en hebben en ersten[104] ersten] erst, Abdruck l.l. samt Gadebusch l.l. alle koste vnd schaden . / de ze in desseme krighe . vmme vnsen[105] vnsen] unser, Gadebusch l.l. vnd vnser lande willen doen vnde nemen[106] vnde nemen] mangler hos Gadebusch l.l. . genszliken vnd all vorboth[107] vorboth] verb{oe}ret, Gadebusch l.l. vnd wedderlecht[108] wedderlecht] weddergelegt, Gadebusch l.l. // ♦
Wij en scholen ok noch en willen . der ergenanten stede[109] der ergenanten stede] der ergenante stede, Aa; der ergenanten stede; UBStL l.l. samt Abdruck
l.l.; de ergen{oe}meden stede, Gadebusch l.l. vigende noch stratenrouere noch zeerouere / sunder eren willen nicht husen . effte houen[110] houen] heven, Gadebusch l.l. / noch jenigerleye[111] jenigerleye] ienighe, Gadebusch l.l. gunst bewisen / sunder wij scholen vnd willen . ere / vnd der erer[112] erer] eren, UBStL l.l., Abdruck l.l. samt Gadebusch l.l. beste weten[113] weten] were, Gadebusch l.l. / weruen vnd doen . woer[114] woer] wo, Gadebusch l.l. wij konen vnd mogen . // ♦
Vortmer schege yd[115] schege yd] scheghet, Abdruck l.l. samt Gadebusch l.l.
wanne[116] wanne] mangler hos Gadebusch l.l. dat de ergenanten[117] ergenanten] ergen{oe}mede, Gadebusch l.l. stede mit jemende to veiden[118] veiden] veyde, UBStL l.l., Abdruck l.l. samt Gadebusch l.l. qwemen / dar ze vnser[119] vnser] vnse, UBStL l.l.; unse, Gadebusch l.l.; vnser, Abdruck l.l. manne to behoeff hadden[120] hadden] hebben, Gadebusch l.l. . dar[121] dar] daer, UBStL l.l. en schole wij vnser[122] vnser] unse, Gadebusch l.l. manne / de en[123] en] mangler hos Gadebusch l.l. behulplik wesen willen nicht ane[124] ane] Gadebusch l.l. læser her me. hinderen / so verne yd tegen vns suluen nicht en sij[125] nicht en sij] nichten sij, Aa; nicht en zij, Gadebusch l.l.; nicht ensy, UBStL
l.l.; nicht en sy, Abdruck l.l. / ♦
Wij scholen ok der ergenanten[126] ergenanten] ergen{oe}meden, Gadebusch l.l. stede borgere vnd jnwonere in vnsen[127] vnsen] unser, Gadebusch l.l. landen vnd gebeden / in eren rechtuerdigen saken . truweliken beschutten vnde
beschermen / vnd nicht steden dar wij dat[128] dat] mangler hos Gadebusch l.l. weten . dat ze an lyue edder haue beschediget werden // ♦
Wij en[129] en] mangler hos Gadebusch l.l. scholen ok de jenne[130] de jenne] dejenen, Gadebusch l.l. de ore[131] ore] ere, UBStL l.l., Gadebusch l.l. samt Abdruck l.l. stede myt qweke[132] qweke] qvenken, Gadebusch l.l. edder anderen guderen vorzoken[133] vorzoken] versehen, Gadebusch l.l. . vnd de vnse[134] vnse] unsre, Gadebusch l.l. vygende nicht en sijn . bouen eren rechten tollen . nicht thouen[135] thouen] rowen, Gadebusch l.l. / edder beschedigen / noch steden dar wij yd weten dat yd schee // ♦
Scheghet ok[136] Scheghet ok] Scheghet ok wanne, Abdruck l.l.
wan[137] wan] wanne, Gadebusch l.l.; wann, Abdruck l.l.; i Aa står umiddelbart efter
wan overstreget ne. desse krich to ende vleghen[138] vleghen] mangler hos Gadebusch l.l. were / dat de erbenomede here koninck edder syne nakomelinge edder ere vndersaten / den
erbenomeden steden sampt[139] sampt] sament, Abdruck l.l. edder bisundern . veiden wolden edder veydeden . so schole wij vnde[140] vnde] edder, Gadebusch l.l. vnse nakomelinge myt vnsen vndersaten en tohulpe komen / vnde bij erer hulpe truweliken
bliuen / to ende vth[141] vth] unde, Gadebusch l.l. mit alle[142] alle] al, Abdruck l.l.; aller, Gadebusch l.l.
vnser[143] vnser] unse, Gadebusch l.l. macht / so verne wij eres rechtes mogen mechtich wesen[144] wesen] syn, Abdruck l.l. . / vnd so[145] so] skrevet over linjen i Aa. denne / den krijch vth scholen en ok vnse stede <vnde>[146] <vnde>] mangler i Aa; UBStL l.l. samt Abdruck l.l. læser vnde; Gadebusch l.l. læser
und. slote opene wesen to eren nuden . vnd noeden . / alse[147] alse] alzo, UBStL l.l.; also, Abdruck l.l. samt Gadebusch l.l. dat ze sick dar vth / d{oe}r / vnd wedder in / weren vnd behelpen moghen . ♦
Alle desse vorscreuen[148] vorscreuen] vorscreuenen, UBStL l.l.; vorscreuen, Abdruck l.l. stucke samptliken vnd bisunderen loue wij Hinrick
Alff vnd Gherd hertogen vnd greuen erbenomed[149] erbenomed] erbenomede, Abdruck l.l.; erben{oe}met, Gadebusch l.l. vor vns vnd vnse nakomelinge den borgermeisteren radmannen vnd meenheiden der ergenanten[150] ergenanten] erben{oe}meden, Gadebusch l.l. stede in guden truwen vnd louen[151] truwen vnd louen] willen, Gadebusch l.l. . stede vast vnde vnuorbroken to holdende sunder jnsaghe[152] jnsaghe] hos Gadebusch l.l. forvansket til jesage. / ♦
Vnd hijr hebbet mede an . vnd ouer wesen[153] ouer wesen] Vnd - ouer wesen, Gadebusch l.l. læser herfor Und hier mede hebben over
wesen. vnse leuen getruwen radgheueren[154] radgheueren] radgheuenen, UBStL l.l.; radgheuen, Abdruck l.l.; radgevre,
Gadebusch l.l. vnd manne Herdingk[155] Herdingk] Herdingh, UBStL l.l.; Hartwich, Gadebusch l.l. Stake
Schacke Rantzowe
Otte Zeestede / vnd Detleff van Aleuelde[156] Aleuelde] Anefelde, Gadebusch l.l. rittere / Henneke Raetlow[157] Raetlow] Rathelow, Abdruck l.l.; Radlowe, Gadebusch l.l. . Marqward van Siggem[158] Siggem] Siggen, Gadebusch l.l. . vnd Hinrick[159] Hinrick] Hennink, Gadebusch l.l. van Boeckwolde
her Nicolawessone[160] her Nicolawessone] her Nicolawes sone, UBStL l.l.; her Niclaws sone, Abdruck l.l.;
herren Niclawesens, Gadebusch l.l. knapen Nicolaus Junge . vnse[161] vnse] overstreget s umiddelbart efter vnse i Aa; Gadebusch l.l. læser
unses. hertogen Hinrikes[162] Hinrikes] Hinric, Abdruck l.l.; Hinriks, Gadebusch l.l. vnd Otte Sluter[163] Sluter] Slut, Gadebusch l.l. , vnse[164] vnse] overstreget s umiddelbart efter vnse i Aa; Gadebusch l.l. læser
unses. hertogen Alues scriuere[165] scriuere] scriuer, UBStL l.l.; scriuere, Abdruck l.l.; schrivere,
Gadebusch l.l. vnd ok vnser radgheuene[166] radgheuene] radgheuen, Abdruck l.l.; radgevere, Gadebusch l.l. vnd manne meer de desse vorscreuen[167] vorscreuen] vorscreuenen, UBStL l.l.; vorscreuen, Abdruck l.l.; vorscrevene,
Gadebusch l.l. stucke hebben gedegedinget helpen[168] helpen] mangler hos Gadebusch l.l. . ♦
Vnd desses to merer tuchnisse der warheit[169] warheit] warheit, Abdruck l.l.; warheyt, UBStL l.l.; warheyt, Gadebusch
l.l. hebbe wij Hinrick
Alff vnd Gherd . hertogen[170] hertogen] hertoge, Gadebusch l.l. vnd greuen erbenomed[171] erbenomed] erbenamede, Abdruck l.l.; erben{oe}met, Gadebusch l.l. vnse jngesegele[172] jngesegele] hos Gadebusch l.l. forvansket til jeseghele.
myd gudem vrigem vnd wolbedachtem willen[173] myd gudem vrigem vnd wolbedachtem willen] myd guden, vrigen vnd wolbedachten willen, UBStL l.l.; mit guden, vryen vnde
wolbedachten willen, Abdruck l.l.; mit guden vrien und wolbedachten willen,
Gadebusch l.l. vnd moede[174] moede] moden, Abdruck l.l.; mode, Gadebusch l.l. henghen heten[175] heten] laten, Gadebusch l.l. vor dessen breff . de gheuen vnd screuen is bynnen Lubeke jndem
jare Cristi vnses[176] vnses] vnsers, Abdruck l.l.
Heren[177] Heren] Herre, Gadebusch l.l. . alsemen scrifft veerteynhundert vnd sesundetwintich[178] veerteynhundert vnd sesundetwintich] XIIII C. vnde XXVI, Abdruck l.l.; dusent verhundert sos unde twintich,
Gadebusch l.l. vppe Sunte Cosme vnd Damiani dage der werden mertelere[179] mertelere] merteler, Gadebusch l.l. \ ♦