1432. 24. december. København


Traktat mellem Danmark, Norge og Sverige på den ene side og England på den anden. Efter indledningen og redegørelsen for forhandlernes mandater falder traktaten i syv artikler.

1. Kongen af England skal sørge for at retsforfølge dem, der sidste år havde overfaldet biskop Audun af Stavanger, ridderen Endrid Erlandsson og øvrige af Norges rigsråder, da de var på vej til forhandlinger i København. Kongen af Englands undersåtter skal yderligere anstille undersøgelse af, hvor overfaldsmændene holder til, og hvilke havne de benytter, hvem de var, og hvor de boede og bor. Således skal kongen af England udvirke erstatning til de berørte rigsråder.

2. Hvad angår de skader, der blev forvoldt af engelske købmænd i Norges rige, særligt på Island, Finmarken og Hålogaland og i særdeleshed på biskop Johannes af Skálholt, skal disse straffes; ellers vil det være til skade for traktaten.

3. De, der er blevet bortført fra Danmark, Norge og Sverige, skal frigives, og de skal have en kompensation for deres arbejde og tjeneste.

4. Hvad angår arvingerne til dem, der blev myrdet af englænderne i Norges rige, skal de have en retfærdig arv. Hvad angår de skader, der er blevet forvoldt mod Norges riges fiscus, skal kongen af Danmark, Norge og Sverige skrive venskabeligt til kongen af England.

5. Hvis engelske handelsfolk har lidt skade siden William Sprewer og John Grymesby var i København, skal den danske konge udrede erstatning herfor.

6. De fem artikler skal stadfæstes, og kongen af Danmark, Sverige og Norge og dennes efterfølgere på den ene side og kongen af England og dennes efterfølgere på den anden skal fortfarende elske hinanden. Kongen af England vil ikke tillade nogen af sine undersåtter at skade kongen af Danmark. Hvis dette sker, vil det blive betragtet som majestætsfornærmelse. Hvis kongen af England bliver klar over at noget er under opsejling, vil han advisere kongen af Danmark, Sverige og Norge så hurtigt som muligt. Denne skal forholde sig på samme måde over for kongen af England. Traktaten skal ikke være til hinder for kongen af Danmarks, Sveriges og Norges støtte til paven, den romerske, ungarske og polske konge og Den tyske Orden. Kongen af England skal på sin side kunne støtte paven og romernes og Portugals konger, uden det skader traktaten. Kongen af Danmarks, Sveriges og Norges og kongen af Englands undersåtter skal frit kunne handle på hinandens riger, dog for kongen af Englands undersåtters vedkommende ikke på Island, Finmarken og Hålogaland og andre forbudte havne. Ligeledes må danske købmænd ikke handle på forbudte havne i England; de må dog godt søge ind til dem, hvis de er i havsnød.

7. Hvis det alligevel skulle ske, at nogen går imod traktatens bestemmelser, skal traktaten ikke være brudt hermed. Går nogen imod traktatens bestemmelser, skal de straffes; hvis de respektive konger ikke vil gøre dette, kan man med rette bebrejde dem. Traktaten skal bekræftes med et kongebrev udstedt af hver af kongerne. Selv om dette ikke skulle ske, skal traktaten gælde alligevel. Særligt den engelske konge skal sørge for, at der ikke sker skade på Norges riges undersåtter. Der skal på ingen måde lægges skjul på eventuelle krænkelser af traktaten.

Tekst efter A.

Tekst

In nomine sancte et individue trinitatis patris et filii et spiritus sancti amen ♦

Quoniam ut experiencia rerum magistra docet concordia minime res crescunt / discordia autem maxime dilabuntur idcirco pro concordiarum pacis et amiciciarum continuacione auctore deo inter serenissimos principes et dominos Ericum Dacie Swecie Norwegie Sclavorum Gothorumque regem et ducem Pomeranie ex una et Hinricum Anglie et Ffrancie regem ac dominum Hybernie ex altera partibus utriusque successores heredes regna terras dominea homines vasallos ligeos et subditos quoscunque tam posteros quam presentes / nos Johannes Roschildensis et Thomas Strengenensis divina miseracione ecclesiarum episcopi Arnoldus electus confirmatus ad ecclesiam Bergensem Absolon Petri Ericus Nicolai Benedictus Stenonis Anundus Sture et Esgerus Brock milites ad hoc specialiter per serenissimum Dacie etcetera regem prenominatum deputati ex una et nos Robertus Schottesbrok miles ac magister Willelmus Spreuer legum doctor graciocissimi domini nostri Hinrici Anglie et Ffrancie regis cristiannissimi ambasiatores et nuncii speciales ex altera partibus auctoritate et vigore procuratoriorum et potestatum nobis a regalibus sedibus hinc inde commissorum quorum copie ad majorem evidenciam presentibus inseruntur materiam damnorum / gravaminum / injuriarum / discordiarum / et displicenciarum quorumcunque inter predictorum regum homines et subditos in hunc diem ortorum illatorum et passorum inter nos amicabiliter tractavimus / laboravimus et ad infrascriptos articulos concorditer quantum per nos est appunctuavimus ♦ Submittimus tamen ipsos humiliter regum et dominorum nostrorum predictorum ratihabicioni approbacioni et consensui ut ipsis et eorum regalibus sedibus eciam in hoc debitus honor et reverencia merito deferantur ♦ Tenores vero dictorum procuratoriorum sequuntur et sunt tales ♦

Ericus dei gracia Dacie Swecie Norwegie Sclavorum Gothorumque rex et dux Pomeranie (etc. = DD 1432, 10. okt., nr. 14321028002) ♦

Hinricus dei gracia rex Anglie et Ffrancie et dominus Hybernie omnibus ad quos presentes littere pervenerint salutem ♦ Sciatis quod nos de discrecione dilectorum et fidelium nostrorum Roberti Schottesbroke militis et magistri Willelmi Spreuer legum doctoris plenarie confidentes eosdem Robertum et Willelmum fecimus constituimus creavimus et ordinavimus nostros veros legitimos sufficientes et indubitatos procuratores actores negociorum gestores ac eciam nuncios ambasiatores et commissarios nostros speciales / videlicet ad tractandum / ordinandum / disponendum / ineundum / faciendum / contrahendum / et concludendum perpetuo vel ad tempus nostro nomine et pro nobis regnis et domineis nostris pro nobis et successoribus nostris ac pro nostris vasallis et subditis cum serenissimo principe fratre et avunculo nostro carissimo / rege Dacie Norwegie Swecie etcetera ipsiusque regnis et dominiis heredibus et successoribus suis ac pro suis vasallis et subditis necnon cum ipsius regis procuratore seu procuratoribus nunciisque specialibus ab eo habentibus ad infrascripta plenam et sufficientem potestatem quoscunque tractatus / confederaciones / pacta / convenciones alligancias / amicicias pacciones / promissiones / federa / et ligamina quecunque et omnia alia et singula que in premissis et circa premissa necessaria fuerint seu eciam oportuna prout ipsis procuratoribus ambasiatoribus seu commissariis nostris visum fuerit expedire ♦ Damus insuper et concedimus dictis procuratoribus seu commissariis nostris plenam et liberam potestatem et speciale mandatum premissa omnia et singula cum dependentibus ex eis emergentibus incidentibus et connexis / faciendi / firmandi / roborandi / ac eciam vallandi per juramentum vel juramenta aut alias prout predictis ambasiatoribus procuratoribus seu nunciis nostris visum fuerit expedire ♦ Que omnia et singula supradicta per prefatos procuratores commissarios seu nuncios nostros tractata vel tractanda firmata vel firmanda / roborata vel roboranda / seu alias facienda in premissis et circa ea ac eorum quodlibet promittimus nos in verbo regio ratum gratum et firmum perpetuo habituros ac eciam inviolabiliter observaturos ♦ In cujus rei testimonjum has literas nostras fieri fecimus patentes ♦ Teste me ipso apud Westmonasterium xxia die julii anno regni nostri decimo ♦

Tenores predictorum articulorum secuntur in hec verba ♦

Articulus primus de dampnis injuriis et contumeliis illatis per Anglicos venerabilibus dominis et patri Audoeno episcopo Staffuangrensi Endredo Erlendson militi ceterisque regni Norwegie consiliariis et nobilibus anno proxime preterito in via veniendi ad vocacionem regiam versus civitatem Haffnensem pro tractatibus pacis et amiciciarum inter regna predicta Dacie videlicet et Anglie etcetera provideat serenissimus rex Anglie et Francie etcetera cum suo venerando consilio quatinus fiat diligens et effectualis inquisicio de hiis qui hujusmodi rem illicitam commiserunt / et in quos fines seu portus Anglie intraverunt ♦ Et subditi circa fines seu portus hujusmodi demorantes ulterius investigent / et et exponant qui et cujus condicionis fuerint et ubi moram trahere consueverint et nunc morantur ♦ Et sic serenissimus Anglie etcetera rex extorqueri faciat de talibus injuriantibus emendam et satisfaccionem justas et honestas dominis predictis de Norwegia qui sic sub bona fide et regia vocacione dampnificati necnon injuriis et contumeliis affecti sunt faciendas adeo ut regi vocanti vel materiam istam agentibus imputandum non veniat ut eciam in eo precipue fraterna et regalis caritas ostendatur .. ♦

Articulus secundus / de dampnis injuriis gravaminibus per Anglicos in terris Iislandie Halghalandie Finmarchie et ceteris terris ac portubus prohibitis in regno Norwegie postquam magister Willelmus Spreuer legum doctor et Johannes Grymmesby armiger anno preterito fuerunt hic Haffnis illatis et presertim si ut fama tenet venerabilis in Christo pater dominus Johannes episcopus Schalholtensis in Iislandia vel sui familiares anno currenti dampna vel injurias perpessi sint provideatur effectualiter per regem Anglie etcetera suumque regale consilium quod horum actores si qui reperiri vel deprehendi possint ita legali et racionabili pena castigentur / prout fraternus regum amor requirit et transgressorum pena aliis transeat in exemplum ♦ Alias verisimiliter pertimetur quod pax et amicicie inter reges et regna predictos sic solide servari non possunt quemadmodum utilitas reipublice et fraternalis regum amor expostulat et requirit .. ♦

Articulus tercius de hominibus quos Anglici abduxerant de regnis Dacie Swecie et Norwegie specialiter autem de terris Iislandie Ffinmarkie Halghalandie et aliis quibuscunque terris regni Norwegie provideat cum effectu rex Anglie etcetera illustrissimus unacum venerando consilio suo quod hujusmodi abducti absque fraude dolo et quovis quesito colore ubicunque et apud quoscunque sunt aut reperiri possunt in Anglia / liberi dimittantur sic quod proprias eorum terras nativas vel alias ubi placuerit ad et in regna Dacie Swecie Norwegie expedite et absque impedimento quolibet cum primum voluerint / reverti poterint et laborum ac serviciorum suorum premia congrua consequi cum effectu ♦ Et articulus iste publice proclamari ac notificari debet per civitates villas et loca insignia Anglie infra annum a die dati presencium sic quod iste idem articulus ad dictorum abductorum noticiam indubitanter valeat devenire .. ♦

Articulus quartus de hominibus in regno Norwegie ab Anglicis injuriose et injuste interfectis si qui tales sint provideatur per regem Anglie suumque venerandum consilium quod eorum heredibus et propinquis querulantibus emenda et satisfaccio congrue ab interfectoribus prebeantur et effectualiter impendantur ♦ Si eciam illi de Norwegia spoliati fuerint bonis suis per Anglicos quorum actores sunt manifesti provideat rex Anglie cum suo venerando consilio quod superinde querulantibus conveniens et racionabilis satisfaccio tribuatur ♦ Super dampnis autem que mercatores Anglie irrogaverant fisco regni Norvegie quantum ad ejus annuas pensiones et tributa scribit rex Dacie Swecie Norwegie etcetera illustrissimo regi Anglie etcetera amicabiliter sicud fratri ♦

Articulus quintus si qui de Anglia dampna injurias seu alias indebitas hominum occisiones in finibus aut terris regni Norwegie a subditis regis Dacie etcetera citra tempus quo fuerunt hic Haffnis anno preterito magister Willelmus Spreuer legum doctor et Johannes Grymesby armiger perpessi sint provideatur effectualiter per regem Dacie etcetera quod eorum heredibus et propinquis querulantibus fiat emenda prout equum fuerit atque justum ♦

Articulus sextus ad laudem et gloriam omnipotentis dei per quem reges regnant et regna subsistunt sueque celestis curie universis christifidelibus presertim in hiis orbis finibus specialiter autem serenissimis principibus dominis Erico Dacie Swecie Norwegie illustrissimo / necnon et Hinrico Anglie et Francie christianissimo regibus eorum consiliariis ceterisque prelatis et nobilibus regnorum predictorum ad gaudium et complacenciam regnis ipsis et eorum inhabitatoribus ad pacem . quietem . amiciciam / profectum et eterne vinculum caritatis predictis quinque articulis in forma qua premittitur observandis / ffirmamus contrahimus et in perpetuum auctore domino duraturum stabilimus . et solidamus inter prefatos illustrissimos reges eorumque heredes et successores regna terras dominia quecunque / necnon vasallos / homines et subditos quoscunque tam posteros quam presentes pacis amiciciarum ligarum federum et concordiarum vinculum sempiternum integrum et perfectum / sic quod dominus rex Anglie et Ffrancie etcetera ex omni corde suo amabit regem Dacie Swecie Norwegie etcetera eritque eidem et succesoribus suis bonus fidelis et perpetuus amicus et non procurabit aut inferet nec quantum in eo erit ullo umquam tempore inferri consenciet eidem regi regnis terris dominiis ligeis seu vasallis suis / dampnum aliquod in personis vel rebus et presertim ac in specie / quod non consenciet nec quantum in eo erit permittet subditos suos eciam ad vadia seu stipendia sua propria vel alterius cujuscunque / transire in obsequium vel auxilium cujuscunque domini vel persone adversus seu contra prefatum regem Dacie Swecie Norwegie etcetera suos successores regna terras seu dominia sua ♦ Si quis autem subditorum suorum contrafecerit puniet eum rex Anglie etcetera et puniri faciet tamquam sibi rebellem inobedientem ac regie majestatis offensorem ♦ Ac insuper si quid dampni vel prejudicii tractari avisari seu proponi noverit aut intellexerit contra predictum regem Dacie Swecie Norwegie etcetera suos successores ac ipsorum honorem et statum quamcicius commode poterit ipsis hoc intimari faciet et procurabit ♦ Et eodem modo per omnia dominus rex Dacie Swecie Norwegie etcetera ligas observabit domino regi Anglie et Ffrancie etcetera proviso tamen quod presentibus alliganciis non obstantibus possit et valeat rex Dacie Swecie Norwegie etcetera juvare dominum summum pontificem pro tempore sanctam Romanam ecclesiam reges Romanorum / Hungharie atque Polonie necnon et magistrum ordinis sancte Marie Theutunicorum in Prusia et eorum quemlibet ac ipsorum successores et regna atque terras ♦ Similiter cauto quod hiis alliganciis non obstantibus possit et valeat dominus rex Anglie juvare dominum papam sanctam Romanam ecclesiam ac Romanorum et Portugalie reges et eorum quemlibet ac eorum successores et eorum regna dominia atque terras ♦ Ceterum mercatores et alii utriusque partis homines ac subditi confidenter et pacifice tam per terras quam per mare se mutuo visitare possunt in locis et portubus non prohibitis suasque mercancias legaliter exercere ita tamen quod faciant et exhibiant debita uniuscujusque loci ad quem pervenerint secundum quod ibidem debeat exhiberi ♦ Caveant nichilominus omnino mercatores et alii quicunque homines et subditi regis Anglie et Ffrancie etcetera ne de cetero sub pena amissionis vite et bonorum visitare presumant terras Iislandie Ffinmarchie Halghalandie seu alias quascunque terras prohibitas aut portus illegales in regnis Dacie Swecie et Norwegie ♦ Similiter caveant homines et subditi regis Dacie Swecie Norwegie etcetera sub pena premissa terras seu portus prohibitos et illegales regis Anglie etcetera visitare nisi hos vel illos evidens maris periculum aut tempestatum impulsus coegerint ubi tunc sub pena predicta minime mercari licebit ♦

Articulus septimus si contigerit in futurum quod absit alicujus parcium predictarum homines aut subditos alterius homines vel subditos notabiliter gravare seu dampnificare propter hoc predictarum pacis et amiciciarum vinculum inter sepedictos reges eorum successores et regna minime dissolvi vel rumpi debet / quin pocius in suo vigore stabiliter permanere ♦ Sed pars que hujusmodi dampna seu gravamina intulit ubi et quando deprehensa vel impedita fuerit castigari et satisfacere debet juxta leges terre ubi talia dampna seu gravamina fuerint perpetrata ♦ Si quis autem regum predictorum aut eorundem successorum requisitus juste satisfaccionis complementum de reis ministrare noluerit seu alias dissimulauerit extunc culpa sibi non immerito veniet imputanda ♦ In finem et effectum ut predictarum pacis et amiciciarum vinculum eo firmius atque solidius servari et manuteneri valeat inoffensum hos pretactos articulos sub modo et forma premissis nos supradictorum regum deputati commissarii et nuncii ad ipsorum ratihabicionem ac confirmacionem pleniorem ita appunctuavimus sperantes firmiter quod eorum magnificencie sic illos servare et per eorum homines ac subditos servari facere velint ac regiis hincinde literis confirmare ♦ Quod si facere recusaverint aut eorum alter recusaverit nichilominus stabunt inter dictos reges eorum succesorses regna dominia vasallos homines et subditos firme et solide pax et amicicie ♦ Et si qua parcium predictarum alteram super jam pretactis dampnis offensis vel injuriis impetere voluerit fiat conquerentibus hincinde justitia juxta qualitatem et quantitatem excessuum ac leges terrarum ubi excessus iidem sunt commissi ♦ Specialiter autem providere et consulere dignetur rex Anglie serenissimus effectuali conplemento justitie indempnitati et subditorum regni Norwegie ne sic de cetero sicud hactenus multis jam retroactis temporibus corona ledatur et subditi per illicitas Anglicorum navigaciones ad terras regni Norwegie prohibitas molestentur ♦ Nequaquam enim salvis honore regio legibus et libertatibus ejusdem regni sicud nec prefatarum pacis et amiciciarum vinculo et alliganciis sustineri vel dissimulari poterint amplius hujusmodi navigaciones Anglicorum ad sepedictas terras prohibitas et exinde secuta dampna et lesiones corone necnon invasiones et offense subditorum ♦

Acta sunt hec in civitate Haffnensi Roschildensis diocesis anno ab incarnacione domini millesimo quadringentesimo tricesimo secundo mense decembris die vicesima quarta ♦

Et in majorem evidenciam confecte sunt desuper due scripture dentate ejusdem tenoris manus et sensus omnino / nisi quod in earum una anteponitur nomen et tytulus regis Dacie Swecie Norwegie etcetera et ejus procuratorium et in altera nomen et tytulus regis Anglie et Ffrancie etcetera cum pro- curatorio suo ♦

Et hec sigillata sigillis nostrorum Roberti militis et magistri Willelmi doctoris prefatorum in fidem et testimonium premissorum etcetera.

Oversættelse

I perioden frem til 30. juni 2021 vil redaktionen udelukkende udarbejde tekster.